Saydam, “16/1999 Bütçenin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Kurallar yasasında bütçenin hangi ayda hazırlanacağı, meclise nasıl sevk edileceği, hangi zamanlarda alt komisyonda görüşüleceğini belirlemektedir. Bu noktada ne bütçe yasasına sahip çıkılmıştır, ne de Anayasanın 92’nci maddesine uyulmuştur. Bütçenin zamanında geçirilmemesi bir Anayasa ihlalidir.”

Devletin bütçeyi geçirmememesinden kaynaklı ödemelerde de sorunlar yaşanacağına dikkat çeken Saydam, “ Bütçenin geçmemesi belediyelerin de sıkıntıya girmesine neden olacaktır. Çünkü belediye devletten katkılarını alamaması nedeniyle birçoğu hizmet veremeyecek ve bazıları da personelini ödeyemeyecek” dedi

“Hükümetin kurulmamasının bir etkisi de hayat pahalılığına rağmen çok düşük seyreden ve zaten insanların geçinmesine yetmeyen Asgari ücretin görüşülememesidir. Yasa asgari ücretin ocakta belirlenmesini emrederken, ocak ayı bitmiştir ve daha komisyon bile atanmamıştır. Bütçe ve Asgari ücrete bağlı olarak vergi dairesi vergi uygulaması yapamayacak. Çünkü asgari ücret muafiyeti belirlenerek, çocuk, eş ve diğer muafiyetlerde hesaba katılarak vergi belirlenmektedir.”

Bütçenin geçmemesinin TC-KKTC Ekonomik İş birliği kapsamındaki projeleri de etkileyeceğini anlatan Saydam, “Bu nedenle devletin bu yıl TC’den ne kadar borç veyahut kredi alacağı belli olmayacaktır” şeklinde konuştu

Vergi Uzmanı ve Ekonomist Göksel Saydam, Yeni Bakış’a bütçenin henüz geçmemesinin ülkeye yarattığı dezavantajları anlattı.

“Bütçenin geçmemesi dezavantajdır”

Göksel Saydam, 2018 bütçesinin geçmemesinin Kıbrıs Türk sosyo-ekonomisi için dezavantaj olduğunu vurgulayarak, “Hodri meydan uğruna, ülke geleceği düşünülmeden seçim yaptılar ama bütçe gibi ülkenin sosyo-ekonomik hayatını düzenleyen bir yasayı maalesef geçirmediler. Bütçe, çok basit ifade ile herhangi bir kuruluşun işletmenin veya devletin bir yılda yapması gereken yatırımları, harcamaları, yetki ve sorumlulukları düzenleyen yıllık bir yasadır. Bu yasa yetki vermediği sürece bu saydıklarımız gerçekleşemez. Anayasa, bütçenin geçmeme sebepleri olarak doğal afet, savaş ve beklenmedik doğa hallerini göstermektedir. Kısacası bütçenin gerek Anayasada, gerekse bütçe yasasında bunun düzenlemesi vardır” şeklinde konuştu.

Saydam, Sözlerine şu şekilde devam etti; “16/1999 Bütçenin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Kurallar yasasında bütçenin hangi ayda hazırlanacağı, meclise nasıl sevk edileceği, hangi zamanlarda alt komisyonda görüşüleceğini belirlemektedir. Bu noktada ne bütçe yasasına sahip çıkılmıştır, ne de Anayasanın 92’inci maddesine uyulmuştur. Bütçenin zamanında geçirilmemesi bir Anayasa ihlalidir. Çünkü Anayasa emredicidir ve bu emirlere kimse karşı çıkamaz. Bizim ülkemizde ise Anayasa bile sulandırılmaktadır ve nasıl olsa 12’de 1’i harcanabilir diyerek, bütçeyi geçirmemelerine kılıf uydururlar. Ama 12’de 1 harcama yapabilmek hiçbir şeye yetmemektedir. Kaldı ki 12’de 1 sadece belediyelerin payı bile değildir. Bana göre koltuk ve seçim uğruna Anayasa ihlal edilmiştir. Bu seçim 1 ay sonra yapılamaz mıydı? Şimdi bakıldığında ortada ne bütçe var, ne de hükümet.”

“Kamu hizmetleri de aksamıştır”

Devletin bütçeyi geçirmememesinden kaynaklı ödemelerde de sorunlar yaşanacağını anlatan Saydam, “Yetkililer Almanya örneğini göstermekte ve Almanya’da 6-7 ay hükümet kurulmadığı halde ödemelerin devam ettiğini söylemektedirler. Ama orası Almanya’dır ve onların bürokrasisi o kadar sağlamdır ki bir asır hükümet olmasa onlar bu işi yürütebilir, ama bizde maalesef seçimlerin getirdiği değişik beklentiler kamu hizmetlerini de aksatmıştır. Örneğin herhangi bir kamu dairesine gidip bir iş yapmak istediğinizde oradaki memur müdürün ve bakanın atanmasını beklemekteyiz cevabını verecektir” diye konuştu.

“Belediyeler zor durumda kalacak”

Saydam, sözlerine şu şekilde devam etti; “Hükümetin kurulmamasının bir etkisi de hayat pahalılığına rağmen çok düşük seyreden ve zaten insanların geçinmesine yetmeyen Asgari ücrettin görüşülememesidir. Yasa asgari ücretin ocakta belirlenmesini emrederken, ocak ayı bitmiştir ve daha komisyon bile atanmamıştır. Yine bütçeyle ilgili olarak bütçenin geçmemesi belediyelerin sıkıntıya girmesine neden olacaktır. Bütçenin toplam mahalli gelirleri henüz yasalaşmadığı için belediyeler devletin onlara ne kadar aktaracağını da bilmemektedir. Dolayısıyla belediyeler aldıkları hizmetleri ve birçoğu personelini ödeyemeyecek. Bunun yanında toplu iş sözleşmeleri de yapılamayacak. Bütçe ve Asgari ücrete bağlı olarak vergi dairesi vergi uygulaması yapamayacak. Çünkü asgari ücret muafiyeti belirlenerek, çocuk, eş ve diğer muafiyetlerde hesaba katılarak vergi belirlenmektedir.” 

“Borç veyahut kredi de belli değil”

Bütçenin geçmemesinin TC-KKTC Ekonomik İş birliği kapsamındaki projeleri de etkileyeceğini anlatan Saydam, “Bu nedenle devletin bu sene TC’den ne kadar borç veyahut kredi alacağı belli olmayacaktır. Çünkü KKTC hükümeti bütçe geçtikten sonra Ankara’ya bütçeyi göstererek, eksikleri sunar ve o eksiklere göre de parayı alır, ama bütçe geçmeyince para da alamayacaklardır” dedi.

Eniz ORAKCIOĞLU/ Yeni Bakış