ABD Başkanı Trump’ın 7 Aralık 2017’de Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tandığını ilan etmesinin ardından, ABD yönetimi bugün büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyacak. Kudüs’te konuyla ilgili olarak gergin bekleyiş sürerken, Gazze’de ise protestolar başlamış durumda. Gazze’deki protestolarda, İsrail ateşi sonucu 28 Filistinli hayatını kaybetti.
Filistinliler ise İsrail’in kuruluşunun 70’inci yıldönümüne denk getirilen bu kararı protesto ediyor. Filistinli yetkililer, Gazze sınırındaki protestolarda İsrail askerlerinin ateş açması sonucu 28 Filistinlinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bu kişilerden birinin 12 yaşındaki bir çocuk, bir diğerinin 21 yaşındaki bir Filistinli genç olduğu belirtildi.
Gazze Sağlık Bakanlığı, en az 512 Filistinlinin de yaralandığını açıkladı.
İsrail gazetesi Haaretz, Gazze sınırındaki eyleme 10 bin Filistinlinin katıldığını yazdı. Filistinlilerin Batı Şeria’da ve Kudüs’te de sokağa çıkması bekleniyor.
İsrail helikopterleri attıkları bildirilerle Filistinlilere ‘can güvenliği’ uyarısı yaparak, gösterilere katılmamalarını istedi.
Arap Birliği ise Kudüs gündemiyle Çarşamba günü olağanüstü toplanma kararı aldı.
Gazze’deki protestolarda, İsrail ateşi sonucu 28 Filistinli hayatını kaybetti.gazze
Tören TSİ 16.00’da
ABD’nin Kudüs büyükelçiliğinin açılış törenine, ABD Başkanı Donald Trump’ın kızı Ivanka Trump ve damadı Jared Kushner’in de aralarında bulunduğu üst düzey ABD’li yetkililer katılacak.
Çoğu AB temsilcisi ise törende yer almayacak. Törenin Türkiye saati ile 16.00’da başlaması planlanıyor.
Trump’ın büyükelçiliği Kudüs’e taşıma kararı Filistinlileri öfkelendirmişti.
Yeni Büyükelçilik binasının açılışı, İsrail’in 70’inci kuruluş yıldönümüne denk gelmesi için öne alınmıştı.
İsrail Kudüs’ü “ebedi ve bölünmez” başkenti olarak görürken, Filistinliler İsrail tarafından 1967 savaşında işgal edilen Doğu Kudüs’ü gelecekteki devletlerinin başkenti olarak kabul ediyor.
Trump’ın, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararı, ABD’nin bu konuda onyıllardır yürüttüğü tarafsızlık politikasına son vermiş ve uluslararası toplumun büyük kesiminin bu konudaki tutumundan ayrılmıştı.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ABD’nin kararının kutlanması gerektiğini söyledi ve diğer ülkelere de Trump’ın kararını takip etme çağrısı yaptı.
Kentte daha büyük bir yer bulunana kadar öncelikle ABD’nin Kudüs’teki mevcut konsolosluk binasının içinde geçici bir büyükelçilik açılacak.
Kimler katılacak?
ABD Başkanı Donald Trump’ın törende video bağlantısıyla bir konuşma yapması bekleniyor.
Ivanka Trump ve Jared Kushner’in dışında, ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Dışişleri Bakan Yardımcısı John Sullivan da törene katılacak. Kushner daha sonra İsrail Başbakanı Netanyahu ile bir görüşme yapacak.
Avrupa Birliği, ABD’nin Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararına itiraz etmişti ve çoğu AB ülkesinin büyükelçisi törene katılmayacak.
Ancak, çok sayıda yabancı diplomatın törene katılacağı ve bunlar arasında, AB’nin bu konuda bir ortak açıklama yapmasını engellediği belirtilen Macaristan, Romanya ve Çek Cumhuriyeti temsilcilerinin de bulunduğu kaydediliyor.
Trump’ın açıklamasından sonra kendi büyükelçiliklerini de Kudüs’e taşıma kararı alan Guetamala ve Paraguay devlet başkanları da törende yer alacak.
Karar neden bu kadar tartışmalı?
Kudüs’ün statüsü, İsrail-Filistin sorunundaki en temel meselelerden biri.
İsrail’in Kudüs üzerindeki eğemenliği uluslararası toplum tarafından tanınmıyor ve 1993 İsrail-Filistin barış anlaşmasına göre, Kudüs’ün nihai statüsünün barış görüşmelerinin ileriki aşamalarında görüşülmesi gerekiyordu.
İsrail 1967’deki işgalinden bu yana Doğu Kudüs’te 200 bin dolayında Yahudi’nin oturduğu on kadar yerleşim ilan etti. Bu yerleşimler uluslararası hukuka göre yasa dışı.
Daha önce bazı ülkelerin Kudüs’te büyükelçilikleri bulunuyordu, ancak BM kararlarına karşın İsrail’in 1980’de çıkarttığı bir yasayla Doğu Küdüs üzerinde hak iddia etmesi üzerine birçoğu büyükelçiliklerini taşımıştı.
Durum neden bu kadar gergin?
Büyükelçilik açılış töreninin zamanlaması Gazze’de gerilimin artabileceği kaygılarını arttırdı.
Mart sonunda bu yana sınırdaki protesto eylemlerinde 40’ten fazla Filistinli öldürüldü.
İsrail’in kuruluş yıldönümünü kutlamasından bir gün sonra Filistinliler Nakba (Felaket) gününü anıyor. İsrail’in 1948’de kurulmasının ardından yüzbinlerce Filistinli evlerinden edilmişti.
Büyük Dönüş Yürüyüşü eyleminin organizatörleri, eylemin Salı günkü protestoyla sona ereceğini söylüyor.
BM İnsan Hakları Yetkilisi Zeid Ra’ad al-Hussein İsrail’i ‘aşırı güç’ kullanmakla suçlamıştı. İsrail ise sivilleri sınırı geçmeye çalışan militanlardan korumaya çalıştığını savunuyor.
