Kıbrıs Net Haber Özel Haberi
Sosyal medya haberi
KIB-TEK Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Avcıoğlu, son günlerdeki elektrik fiyatları ile ilgili ve KIB-TEK'te her yıl ayrılan bötçe konusunda açıklama yaptı
İşte Yusuf Avcıoğlu'nun açıklamaları:
KIB-TEK bazıları tarafından halka öcü olarak gösterilmeye çalışılıyor, peki işin aslı nedir?
Gelin birlikte inceleyelim..
Öncelikle Elektrik Birim Maliyetini oluşturan kalemler nelerdir? Onları birlikte irdeleyelim.
Elektrik Birim Maliyetini oluşturan iki kalem vardır, bunların birincisi Yakıt Bedeli (YB), ikincisi Sabit Bedel (SB). Yakıt Bedeli sırf yakıtın maliyetinden oluşurken, Sabit Bedel diğer tüm maliyetleri içermektedir, şöyleki:
YB = Yakıt Fiyatı + Navlun + Banka Masrafları
SB = Personel Maaşı + Emeklilik Fonu + Amortisman + Finansman + Genel Gider + AKSA Kira + Yatırım
Sabit Bedel içerisinden AKSA’yı çıkarıp, Personel Maaşı, Emeklilik Fonu ve Kıdem Tazminatı Fonu, Amortisman, Finansman, Yatırım, Bakım ve Onarım Maliyetlerinin toplamına, yani Üretim-İletim-Dağıtım herşey dahil maliyete bakacak olursak bu maliyet güncel hali ile “33.70 Kuruş/kWs” etmektedir.
Peki AKSA’nın güncel Kira Bedeli Nedir?
3.969 Cent($)/kWs, yani güncel dolar kuru ile “19.40 Kuruş/kWs” etmektedir. Ve bu pay her yıl ABD Tüketici Fiyat Endeksi (CPI) oranında artmaktadır.
Özetlemek gerekirse, AKSA’nın Kira Bedeli, yakıt maliyeti hariç KIB-TEK’in bu elektriği üretip-iletip-dağıtmak için harcadığı tüm gider kalemlerinin toplamının %58’i kadardır.
Peki yıllık olarak AKSA’ya ödediğimiz Kira Bedeli nedir?
700,000,000 kWs (Garantili Alım) x 3.696 Cent($)/kWs = 25,872,000 $ (Yirmi Beş Milyon Sekiz Yüz Yetmiş İki Bin Amerikan Doları)
Hatırlayalım, çok değil 15 Ay önce 2017 Yılı Kasım Ayında UBP’nin atadığı KIB-TEK Yönetim Kurulunun almış olduğu “4 Makinayı Doğrudan Alım Kararı” içerisinde pazarlıkla bu Makinelerin 42,500,000 € (Kırk İki Milyon Beş Yüz Bin Euro)’ya alınacağı yazıyordu. Güncel dolar kuru ile bu meblağ 48,197,000 $ (Kırk Sekiz Milyon Yüz Doksan Yedi Bin Amerikan Doları) ‘na tekabül ediyor. Yani diğer bir deyişle “Her yıl en az 2 Yeni Santral Ünitesi daha alabilecek kadar parayı havaya, AKSA’nın cebine atıyoruz”!
Yine AKSA’nın yıllık Kira Bedeli olan 25,872,000 $ (Yirmi Beş Milyon Sekiz Yüz Yetmiş İki Bin Amerikan Doları)’nı güncel dolar kuru ile türk lirasına çevirdiğimizde 135,760,000 ₺ (Yüz Otuz Beş Milyon Yedi Yüz Altmış Milyon Türk Lirası) ile 851,000,000 ₺ olan KKTC Bütçesindeki Açık ile karşılaştırdığımızda, Bütçedeki Açığın %16’sına tekabül ettiğini görebiliriz. Bu yüzdendir ki KIB-TEK özelleştirme aşığı bazı kesimlerin iştihanı ciddi şekilde kabartmaktadır.
Bununla birlikte Mart 2024 tarihindeki sözleşme sonuna kadar da aşağı yukarı 135,000,000 $ (Yüz Otuz Beş Milyon Amerikan Doları) daha bu firmaya Kira Bedeli ödeyeceğiz.
Bazıları da çıkıp hiç sıkılmadan bu halka yalan söyleyerek, “Kutuların içinden çıkmalıyız, AKSA’nın üretimdeki payı artarsa bu Elektrik Fiyatları düşecektir” diyebiliyor. Kutuların içinden çıkmaya önce siz ve sizin gibileri AKSA’nın kutusundan çıkararak başlamak gerekiyor. Yazdıklarınıza gerçekleri bilenlerden tepki geldiğinde ise önce kendisine tepki gösterenlere hakaret etme hakkını kendinde bulup, sonra da “ötekileştirildiğini, itibarsızlaştırıldığını” iddia ederek demagoji yapıyorsunuz. Ötekileştirmeye ne gerek var? Siz hiç bu halktan yana olmadınız ki!
Bu Kira Bedellerini AKSA’ya ödemek yerine Santral Yatırımı yapmak tercih edilmiş olsaydı, şu an Elektrik Tarifeleri en az %10 daha ucuz olacaktı. Şuan üretilen elektriğin yaklaşık %45’ini üretmekte olan AKSA’nın üretimdeki payının arttırılması, 19.40 Kuruş/kWs’lik Kira Bedeli sebebiyle elektrik fiyatlarını otomatik olarak arttıracaktır. Aksini iddia edenleri iddialarını Matematiksel olarak ispat etmeye davet ediyorum. Matematik yalan söylemez!
Dönelim Elektriği pahalı yapan diğer unsurlara,
Elektrik maaşlardan dolayı yüksektir deniyor. Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarına göre ortalama maaşlar daha yüksektir. Gel gelelim masa başında iş yapan personel ile 24 Metrelik 132,000 Volt’luk Yüksek Gerilim Direklerine Tırmanan veya Santraldaki Buhar Kazanı Patlamasında yanı başında iş arkadaşını kaybeden personellerin hayati riskleri de bir değildir.
Güncel maaşlarıyla 668 kişilik tüm KIB-TEK Personelini hemen şimdi işten çıkarsak ve tüm işlemler tam otomatik bir fabrika gibi tüm makinalar kendi kendilerine çalışsalar ve hiç maaş ödemesek, ki bu mümkün değil, bunun elektrik fiyatındaki etkisi 8.4 Kuruş/kWs olacaktır, tüm maaşları yarıya indirsek 4.2 Kuruş/kWs olacaktır.
Bazı basın organlarında iddia edildiği şekliyle, TİS ile yapılan değişikliğin, Kurum’da çalışan toplam 668 kişiyi bağlayacak şekilde değil, 47/2010 sayılı yasa tahtında işe alınan 167 kişiyi kapsamakta ve söz konusu 167 kişinin, kurumun diğer çalışanlarının aldıkları ücret karşısında mağdur edilmemesi ve verimliliğin artırılması, kısacası dört partinin de seçim manifestolarında olan “eşit işe eşit ücret” prensibi amaçlanmıştır. Sözleşme ile birlikte 167 kişiye yapılan artış, Asgari Ücret’in %20’si kadardır ve 31 Aralık 2019 tarihine kadar geçerlidir. Bu artış da brüt 630 TL, net olarak ise 350 TL civarında bir artışa denk gelmekte ve Elektrik Birim Maliyetine etkisi 0.086 Kuruş/kWs’dir.
Yine bazı sivil toplum örgütleri ve meslek odaları çıkıp açıklamalar yapıyor ve KIBTEK’i eleştiriyor. Kurum’un sanayi, turizm, ticaret vb. sektörlere sağladığı 10 kuruşluk teşvik indiriminin, devlet tarafından Kuruma geri ödenememiş olmasının Kuruma Maliyeti 41,091,000 ₺ (Kırk Bir Milyon Doksan Bir Bin Türk Lirası), bu açık karşılığında nakit akışını sağlamak için kullanılan (Borçlanılan) Kredinin sadece Aylık Faizi 1,025,000 ₺ (Bir Milyon Yirmi Beş Bin Türk Lirası), sadece bu faizin Elektrik Birim Fiyatlarına yansıması, 0.78 Kuruş/kWs. Buyrun gelin bu teşvikleri Elektrik Tarifelerinin üzerinden kaldırılmasını da konuşalım ki hane halkının Elektrik Fiyatı düşsün.
KIB-TEK battı deniyor. KIB-TEK’in bugün itibarıyle Bankalara Borçları 193,703,000 ₺ (Yüz Doksan Üç Milyon Yedi Yüz Üç Bin Türk Lirası) ‘dır. Buna karşılık yalnızca son 3 ayda halka yansıtılmayan zam karşılığında Maliye’ye faturalanan meblağ 120,000,000 ₺ (Yüz Yirmi Milyon Türk Lirası), yukarıda bahsettiğim Maliye’den alınacak teşvikler 41,000,000 ₺ (Kırk Bir Milyon Türk Lirası), yine Devlet’in geçmişte taksitlendirilmiş borçları da 10,000,000 ₺ (On Milyon Türk Lirası)’dır. KIB-TEK’in yalnızca ve yalnızca Maliye’den alacağı meblağların toplamı 171,000,000 ₺ (Yüz Yetmiş Bir Milyon Türk Lirası)’dır. Bu KIB-TEK mi battı?
KIB-TEK’in performansını değerlendirmek gerekirse, son beş yıllık sürede, 2013 yılında 200,000,000 $ (İki Yüz Milyon Amerikan Doları) olan toplam borcu bugün itibarıyle yaklaşık 36,000,000 $ (Otuz Altı Milyon Amerikan Doları)’na gerilemiş, yine bu beş yıllık sürede 95,000,000 $ (Doksan Beş Milyon Amerikan Doları) Santrallere, İletim-Dağıtım Hatlarına, Akıllı Sayaçlara vb projelere Yatırım yapılmış, bu beş yıllık periyodda toplamda 259,000,000 $ (İki Yüz Elli Dokuz Milyon Amerikan Doları) gibi muazzam bir performans ve atılım gerçekleştirmiştir. Kısacası Kurumun battığı veya batacağı iddiaları gerçekleri yansıtmamaktadır.
Gelelim “Dünyanın en pahalı elektriğini kullanıyoruz” klişesine..
Tüm AB Ülkelerinin Elektrikte Konut Tarifelerini incelediğimizde, KIB-TEK’in uygulamış olduğu konut tarifesinin Doğu Bloğu Ülkeleri hariç neredeyse tüm AB Ülkelerinden daha düşük olduğunu görebiliriz. Mevcut Konut Tarifesi ile AB Ülkeleri arasında 16. Sıradayız. İlgili tabloyu da aşağıda bulabilirsiniz. Yakıtın Uluslararası Borsadan, diğer tüm dünya ülkeleri ile aynı fiyata alındığı bu şartlar altında, anormal olan Elektrik Üretim Maliyetleri değil, Ülkemizdeki kişi başına düşen milli gelirimizdir. Bu noktada yapılması gereken gelirlerin arttırılması ve olması gereken seviyeye çekilmesidir.
Türkiye’de elektrik faturaları 150 ₺ KKTC’de 1,150 ₺ geliyor iddiasına..
Doğrudur, Türkiye’de Elektrik Faturası 150 ₺ gelirken, KKTC’de Elektrik Faturası 1,150 ₺ geliyor, ama bunu söyleyenlerin hiçbiri Türkiye’de ısınmak için KKTC’de olduğu gibi Elektrik değil Doğal Gaz kullanıldığını, Elektrik 150 ₺ gelirken 1,000 ₺’de Doğal Gaz Faturası ödendiğini dile getirmiyor. Birşeyler karşılaştırılacaksa ve bunda samimiyseniz, elmayla elmayı karşılaştırmanız gerekir.
Son olarak,
Bir yanda bir yıl önce partisinin atadığı Yönetim Kurulunun aldığı 4 Santral Ünitesinin doğrudan alım kararı ve yine aynı ekibin danışmanlığında bir yıl sonra muhalefette bu santrallerin gereksiz olduğunu dile getirip, Fuel Oil’den Doğal Gazla üretime geçişi çok pahalı ve gereksiz olarak nitelendiren Ana Muhalefet Partisi Başkanı, diğer yanda Kurumdaki toplantıda aslında Doğal Gazla Elektrik Üretimi benim projemdi, hayata geçirecektik diyen Milletvekili..
Bir yanda KIB-TEK battı, bitti, rant kapısı oldu diyen, Kurumdaki toplantıda ise üç buçuk saat soru sorup bilgi ve belge alan, enerji talebindeki artış grafiklerini gördüğünde alınması gereken bu santrallerin alınması niye bu kadar gecikti diye sorgulayan, Kurumun Mali durumu görünce madem ki durum böyle beni izleyin, Mecliste Kurumun protokol görüşmelerinden çıkarılmasını talep edeceğim diyen Muhalefet Partisi Başkanı, diğer yanda Parti Başkanının Kurum yetkilileri ile üç buçuk saat toplantı yapıp, bilgi ve belge aldığından bihaber Kurumun şeffaf olmadığını iddia eden Muhalefet Partisi Başkan Yardımcısı..
Sırf muhalefet olsun diye muhalefet yapmayın..
Biraz samimiyet, biraz açık sözlülük, biraz dürüstlük..
YUSUF AVCIOĞLU
KIB-TEK Yönetim Kurulu Üyesi
