Merkez Bankası, iki ayda faizi 300 baz puan indirdi. Dolar 9,60 TL'yi aştı. Kurdaki çıkışa bağlı maliyet artışının enflasyona olumsuz etki edeceği beklentisi oluştu. Prof. Dr. Emre Alkin, bu tabloyu yorumladı: Merkez, büyümeyi ivmelemek için bu kararı alıyor. Yani büyüme ve gelirler artacak. Fakat ilk yapılması gereken enflasyonu düşürmek.
UZUN VADEDE ETKİSİ ÖNEMLİ
Prof. Burak Arzova "İhracatla büyüme iradesi ortaya konuldu. İhracat artacak, pahalı olduğu için ithalat azalacak, cari açık düşecek, büyüme gerçekleşecek" dedi. AK Parti'den Cahit Özkan da "Bu karara, anlık kur artışı üzerinden yaklaşmak yanlış. Ekonomiye neler getiriyor, ihracat ve istihdama etkisine uzun vadede bakılmalı" diye konuştu.
Merkez Bankası, eylül ayında 100, ekim toplantısında da 200 baz puan olmak üzere, 2 ayda 300 baz puanlık faiz indirimi yaptı. Ekim ayı toplantısında 50-100 baz puanlık indirim bekleyen piyasalarda sürpriz, hatta şok etkisine sebep olan 200 baz puanlık indirim sonrasında dolar kurunda beklenenin üzerinde yükseliş yaşandı ve dolar kuru 9,60 TL'ye kadar yükseldi. Ekonomi çevreleri, dolar kurundaki yükselmenin maliyeti artırarak toplamda enflasyona olumsuz etki yapacağına dikkat çekerken, Merkez Bankası açıklamasında, alınan kararların enflasyonu kalıcı olarak düşürmeyi amaçladığı vurgulandı. Açıklamada "TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşup orta vadede yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir" denildi. Açıklamada ayrıca fiyat istikrarının sağlanması ile yatırım, üretim ve istihdam artışının sürdürülebilir hale gelmesi için uygun zemin oluşacağına da vurgu yapıldı. Kararın ardından dolar yükseldi, düşüş beklenen borsada da çıkış yaşandı. Borsa endeksindeki bu yükseliş, son bir ayda Türkiye'ye gelen ve 5 milyar dolara varan yabancı sıcak paranın borsaya girmeye başlaması olarak değerlendirildi.
MB'nin kararının orta vadede enflasyonu düşüreceğine dair ifadesini değerlendiren ekonomistler, önceliğin enflasyonu düşürerek refahın sağlanması olduğunu ifade etti. Ayvansaray Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Emre Alkin, faiz indirimiyle hızlı yükselen dolar kurundaki artışın enflasyona yansıyacağını ifade etti. Beklentinin politika faizleri düştüğünde kredi faizlerinin düşmesi olduğunu ifade eden Alkin borçlanma maliyetleri sebebiyle beklenen bu düşüşün gerçekleşmediğini dile getirdi. Merkez Bankasının bu kararından sonra “Yıl sonuna kadar faiz indirimlerinin etkisini izleyip 2022'ye yön vereceğiz” benzeri bir açıklama beklediğini dile getiren Alkin “Merkez Bankası, büyümeyi ivmelemek için bu kararı alıyor. Yani büyüme artacak, gelirler artacak. Fakat öncelikle yapılması gereken enflasyonu düşürmenin öncelik hâlini alması. Ancak seçime kısa süre kalmışken, bu yönde karar beklemiyorum” dedi. Ekonomist Prof. Burak Arzova da enflasyonun düşürülmesinin ilk hedef olması gerektiğini ifade ettiği açıklamasında "İçeride alım gücü yükselmezse, satışı artan ihracatçının iç piyasa satışları düşecek, bu da vergi gelirleri dâhil bütün kalemleri etkileyecektir" ifadesini kullandı
ALMANLAR ENFLASYONA TÜRKLER DOLARA BAKAR
Merkez Bankasında görevden alınan 2 başkan yardımcısı ile bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin faiz indirimine karşı, atananların indirimi savunanlar olması sebebiyle faiz indirimi beklediğini, ancak 200 puanın herkese sürpriz olduğunu söyleyen Prof. Burak Arzova, şunları söyledi: İndirim bekliyordum ama dolar yükselirken 200 baz puan beklemiyordum. Bu karar ihracatla büyüme yolunda kararlılığı içeriyor. İhracat artacak, ithalat pahalı olduğu için azalacak, cari açık düşecek ve büyüme gerçekleşecek. Ancak buradaki sorun vatandaşın alım gücünün de düşmesi. İhracatçı dışarı daha çok satacak ama içeride de kendisini döndürmesi gerek. İç piyasada satışlar düşecek, geliri azalacak. Öte yandan satışlar azalınca vergi gelirleri düşecek. Her ürün için geçerli bu söylediklerim.
Türkiye'deki dolarizasyon konusunda görüşünü sorduğumuz Prof. Arzova, bu konuda da şunları söyledi: Evet. Ülkelerin ekonomik hassasiyetleri var. Almanlar enflasyonun 'e'sine tahammül edemez. ABD'de perakende satış rakamları çok önemlidir. Bizde ise dolar her şeydir. İnsanlar dolarla maaş almasa da, maaşını alınca dolar alır. Dolarla işi olmayan bile kur yükselince fiyat artırır. Çünkü bu ülke 1994'te doları önemsemedi, kriz yaşadı. 2001'de bir gecede yüzde 30 devalüasyon gördü. Bu yüzden hassas. Onun için kurun dikkate alınması gerektiğini düşünüyorum. Kısa süre önce bizde de hızlı düşürülen faiz sonrası, 4-5 puan birden artırmak zorunda kalındı. Bu yüzden ilk hedef enf-lasyonu düşürmek olmalı. Yüksek kur, düşük alım gücü sürdürülebilir değil.
