BORÇLAR 2020’YE ERTELENDİ… Ülkemizde faaliyet gösteren 28 belediyenin büyük bir çoğunluğu, zamanında yatırmadığı ihtiyat sandığı ve sosyal sigorta primleri ile vergilerin birikerek, gecikme faizleriyle birlikte içinden çıkılmaz hale gelen milyonlarca liralık mükellefiyetlerinin altında ezildikçe eziliyor. Uzun yıllar ev ödevlerini ihmal ettiği için mali durumları dibe vuran belediyelere az da olsa nefes aldırmak isteyen yeni hükümet, koltuğa oturur oturmaz bu yönde bir karar üretti ve belediye borçlarını 2020’ye kadar erteledi.
“FAİZ YASASI ÇIKMALI”… Hükümetin borçları 2 yıl erteleme kararı, sorunları ertelediği gerekçesiyle bazı belediyelerden de eleştiriler aldı. Belediyeler, sorunlarını giderecek kalıcı çözümler istiyor; özellikle de borçların katmerlenmesine yol açan faizler için sihirli bir formül bekliyor. Küçük belediyelerde özellikle sosyal sigortalar ve ihtiyat sandığı borçlarının geçmiş dönemlerden kalması ve bu borçların yarısından fazlasını da faizlerin oluşturması, belediyeleri isyan noktasına getiriyor. Belediyeler yeni bir faiz yasası çıkarılması gerektiğini söylerken, borçların, anapara üzerinden taksitlendirilmesini talep ediyor.
Ülkemizde faaliyet gösteren 28 belediyenin büyük bir çoğunluğu, zamanında yatırmadığı ihtiyat sandığı ve sosyal sigorta primleri ile vergilerin birikerek, gecikme faizleriyle birlikte içinden çıkılmaz hale gelen milyonlarca liralık mükellefiyetlerinin altında ezildikçe eziliyor.
Birçok belediye, borç batağındaki durumundan dolayı çok kötü günler geçirirken, devlet de alacaklarını tahsil edemediği için bütçesini denkleştirmede zorlanıyor.
Uzun yıllar ev ödevlerini ihmal ettiği için mali durumları dibe vuran belediyelere az da olsa nefes aldırmak isteyen yeni hükümet, koltuğa oturur oturmaz bu yönde bir karar üretti.
Dörtlü koalisyon hükümeti, ilk Bakanlar Kurulu toplantısında, belediyelerin borçlarını 2 yıl sonraya, yani 2020’ye erteleyen bir yasal düzenleme kararı aldı. Belediyeler Yasası’nda yapılan bu değişiklik, özellikle de küçük belediyelere rahat bir nefes alırdı. Ancak bu adım, sorunları ertelediği gerekçesiyle de bazı belediyelerden eleştiriler aldı.
Belediyeler, sorunlarını giderecek kalıcı çözümler istiyor; özellikle de borçların katmerlenmesine yol açan faizler için sihirli bir formül bekliyor.
Konuyu KIBRIS’a değerlendiren bazı belediyeler alınan kararın yerinde ve doğru bir karar olduğunu belirtirken, bazıları da eleştirdi ve kesin çözüm üreten adımlar atılmasını istedi.
Erken genel seçimlerden dolayı 2018 bütçesinin geçmemesi, belediyelerin devletten alacakları katkının da önüne geçtiği için yerel yönetimlerin durumu daha da içler acısı hale geldi.
Bu aşamada karar üreten Bakanlar Kurulu, zor durumda olan belediyelerin devletten alacakları katkının da borçlara kesilmesi kararının ertelenmesini gündeme getirerek, şimdilik belediyeleri rahatlatırken, 2020 yılına kadar hükümetin bu konuda bir çalışma yapması bekleniyor.
Küçük belediyelerde özellikle sosyal sigortalar ve ihtiyat sandığı borçlarının geçmiş dönemlerden kaldığı belirtilirken, borçların yarısından fazlasını da faizlerin oluşturması, belediyeleri isyan noktasına getiriyor.
Belediyeler yeni bir faiz yasası çıkması gerektiğini söylerken, borçların, anapara üzerinden taksitlendirilmesini talep ediyor.
Özellikle küçük belediyeler, gelirlerinin artırılması gerektiğini, bunun için de konu hakkında çalışma yapılması gerektiğini söylüyor.
Harmancı: Alınan karar sorunları erteliyor
Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı, hükümetin aldığı kararın zaman kazandırarak, sorunları sadece ertelediğini ancak sorunlara bir çözüm getirmeyeceğini ifade etti.
Harmancı, Lefkoşa Türk Belediyesi olarak güncel bir borçlarının olmadığını belirterek, geçmişten kalma borçları bulunduğunu ve her ay bu borçları ödediklerini dile getirdi.
Güngördü: Yeni bir nüfus sayımı yapılmalı
Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, hükümetin bu yönde aldığı kararın, iyi bir karar olduğunu belirtti.
Güngördü, belediyenin başına 2014 yılının temmuz ayında geldiğini, o günden itibaren hiçbir kurum ve kuruluşa borçlarının olmadığını ifade etti.
Sosyal Sigortalara ve İhtiyat Sandığı’na ne geçmişte, ne de şimdi borçlarının olduğunu söyleyen Güngördü, geçmiş dönemlerden sadece yaklaşık 20 milyon TL vergi borçlarının kaldığını dile getirdi.
Güngördü, yeni hükümetten, vergi ve harçların yükseltilmesini ve yaklaşık 15 yıldır güncellenmeyen emlak vergilerinin yasal düzenlemeyle yükseltilmesini talep ettiklerini belirterek, hükümetin, belediyelerle ilgili çalışma yapmasını istediklerini ifade etti.
Ayrıca belediyenin devletten almış olduğu katkı payının nüfusa orantılı olmasından dolayı, son yapılan nüfus sayımında Girne’nin nüfusunun 32 bin 200 olduğunu, ancak tahminlere göre nüfusun yaklaşık 50 bine dayandığını iddia eden Güngördü, belediyelere devlet katkısının yükselmesi için yeni bir nüfus sayımı yapılması gerektiğini vurguladı.
Özçınar: Borçları ertelemek belediyelerin sırtına yüktür
Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, belediyelerin personel giderleri, ihtiyat sandığı ve sosyal sigortalar gibi yatırımları ödemesinin, yükümlülükleri olduğunu belirtti.
Özçınar, yasayla ilgili öngörülerin doğru yapılması gerektiğini, borçları 2 yıl ertelemenin, belediyelerin sırtına “bir yük daha” anlamına geldiğini ifade etti.
“Borçların faizleri, banka faizlerinden yüksek”
İhtiyat sandığı, sosyal sigortalar ve vergi faizleri ile gecikme zamlarının, banka faizlerinden daha yüksek olduğunu belirten Özçınar, faizlerin, Belediyeler Yasası’na göre aynı oranda yükselmesi gerektiğini ifade etti.
Özçınar, önemli olanın doğru çözümler üretmek olduğunu vurgulayarak, daha az faiz gideriyle, uzun vadeye yayılarak taksitlendirilmeye gidilmesinin daha doğru olacağını kaydetti.
“Güzelyurt’un borcu yok”
Güzelyurt Belediyesi’nin borcu olmadığını söyleyen Özçınar, Bakanlar Kurulu’nun sorunu çözmediğini ve sadece ertelediğini vurguladı.
Özçınar, öncelikle faizlerle ilgili bir sistemin gelmesinin daha doğru olacağını anlatarak, alınan kararın iki yıllık bir kayıp olacağını ve bu kararın büyük belediyeleri rahatlatma amacıyla yapıldığını iddia etti.
Işısal: Belediyeler devlet katkılarını alamadı
Değirmenlik Belediye Başkanı Osman Işısal, borçları olmadığını, bahsedilen borçların ihtiyat sandığı ve sosyal sigortalar borcu olduğunu ifade etti.
Işısal, belediyelerin yüzde 8,5 olan devlet katkısını beklediklerini ancak henüz alamadıklarını belirterek, bunun nedeninin kasım ayında geçmesi gereken devlet bütçesinin erken genel seçim sonucu geçememesinden kaynaklandığını dile getirdi.
Devlet bütçesinin yüzde 8,5 olmasından dolayı yükselen bütçeyle birlikte belediyelerin devletten alacakları katkının da yükseleceğine dikkat çeken Işısal, devlet katkınsın alınmamasından dolayı belediyelerin zor durumda olduğunu ifade etti.
“Belediyeler iflas etmeye başlayabilir”
Işısal, 1 Ocak’ta, eski hükümetin hayat pahalılığı verdiğini söyleyerek, bunun belediyelere ek olarak ayda 100 bin TL oranında yansıdığını, ayrıca sosyal sigorta ve ihtiyat sandığına da yansıyanlar eklendiğinde, belediyelerin iflas etmeye başlayabileceğini iddia etti.
Öncü: Faizler, anaparanın 2 buçuk katı kadar
İnönü Belediye Başkanı Ali Öncü, alınan kararın doğru bir karar olduğunu ancak geçici bir rahatlama sağlayacağını ifade etti.
Öncü, hükümetin ne yapılacağıyla ilgili olarak elini taşın altına koyması gerektiğini belirterek, kendilerinin, anapara borçlarının faizden daha az olduğunu ve faizin neredeyse anaparanın 2.5 katı kadar olmasının kabul edilemez olduğunu bildirdi.
“Bakanlar Kurulu kararıyla nefes alabildik”
Kendilerinin itiraz ettiği kısmın, borçların faiz kısmı olduğunu söyleyen Öncü, Bakanlar Kurulu’nca alınan kararla birlikte biraz nefes aldıklarının altını çizdi.
Öncü, alınan karara sevindikleri ancak bunun bir çözüm olmadığını belirterek, belediyeler konusuna çözüm bulmanın şart olduğunu ifade etti.
Demir: Alınan karar doğru bir karar
Yeniboğaziçi Belediye Başkanı Katip Demir, alınan kararın kısmi olarak doğru bir karar olduğunu belirterek gelir kaynaklarının ve yetkilerinin artırılması konusunda da yeni hükümetten beklentileri olduğunu söyledi.
Yaklaşık 6 milyon TL borçları olduğunu belirten Demir, devletten de KDV alacakları bulunduğunu kaydetti.
Adahan: Bakanlık sorumluluğunu erteliyor
Vadili Belediye Başkanı Mehmet Adahan, Bakanlar Kurulu’nca alınan kararın kabul edilebilir bir karar olmadığının altını çizerek, ilgili bakanlığın sorumluluğunu ertelediğini ifade etti.
Adahan, yapılması gerekenin borçların ödenmesi olduğunu, borçlara erteleme getirmenin doğru olmadığını söyledi.
Belediye başkanlarıyla birlikte toplantı yapılması gerektiğini belirten Adahan, borç ertelemesinden daha fazla rahatsızlık duyduklarını çünkü borç erteletmesinin kendilerini rahatlatmayacağını dile getirdi.
“Zaman aşımıyla gelirler yükselmez”
Adahan, Vadili Belediyesi’nin Mesarya bölgesinde bir belediye olduğuna vurgu yaparak, zaman aşımıyla gelirlerinin yükselmeyeceğini ifade etti.
Hükümetin yerel gelirleri artırıcı önlemler alması gerektiğini dile getiren Adahan, yaklaşık 1 milyon TL olan ihtiyat sandığı ve sosyal sigortalar borcunun 60 aya taksitlendirilmesinin doğru olacağını belirtti.
Adahan, Faiz Yasası’nın çıkması gerektiğine dikkat çekerek, anaparanın yapılandırılmasını ve vade farkının faizini de devletin ödemesi gerektiğini ifade etti.
Coşkun: Belediyeler Yasası çıkmalı
Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Coşkun, alınan kararın kırsal kesimde olan belediyelere iyi olduğunu ifade ederek, dörtlü koalisyon hükümetinin iyi bir karar verdiğini ve nefes almalarına yardımcı olduğunu belirtti.
Coşkun, belediye olarak ihtiyat sandığına ve sosyal sigortalara 1.5 milyon TL borçları olduğunu söyleyerek, beklentilerinin 2020 yılında aynı şeyin yaşanmaması adına belediyeler yasasını çıkarması olduğunu vurguladı.
“Havuz sistemi yapılmalı”
Birçok belediyeyle gelir düzeylerinin aynı olmadığını belirten Coşkun, havuz sisteminin yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Coşkun havuz sistemi sayesinde her yerden gelen gelirlerin bir havuzda toplanarak dağıtımının ona göre yapılması gerektiğini belirterek, Dipkarpaz Belediyesi’nin kendi yağıyla ciğerini kavurduğunu vurguladı.
Latif: Borçlar sürdürülebilir bir yapıya dönüşmeli
Akdoğan Belediye Başkanı Ahmet Latif, dörtlü koalisyon hükümetinin aldığı kararın yerinde bir karar olduğunu belirtti.
Latif, belediyenin birikmiş borçlarının eksik yatırımlardan dolayı olduğunu ifade ederek, geçmişten kalma 4.5 milyon TL sosyal sigorta ve vergi borçlarının bulunduğunu söyledi.
Güncel tüm borçları ödediklerini belirten Latif, geçmiş borçların daha sürdürülebilir bir yapıya dönüşmesi gerektiğinin önemine dikkat çekti.
Barbaros: Borcu “milyonu” bulan
belediyeler için iyi bir karar
Akıncılar Belediye Başkanı Hasan Barbaros, hükümetin almış olduğu kararın özellikle borcu “milyonu” bulan borçlu belediyeler için iyi olduğunu ifade ederek, kendilerinin borcunun olmadığını belirtti.
Barbaros, yatırımları her ay düzenli bir şekilde gerçekleştirdiklerini belirterek, önceden vergi borçları olduğunu ancak vergi borcunu taksitlendirme yoluyla çözüme kavuşturduklarını ifade etti.
Akıncılar Belediyesi olarak sadece elektrik borçlarının olduğunu belirten Barbaros, elektrik borcu da aşılırsa başka sorunlarının kalmayacağını vurguladı.
Sadıkoğlu: Belediyelerin birçoğu borç batağında
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu, belediyelerin birçoğunun borç batağında olduğuna işaret ederek, Bakanlar Kurulu’nca alınan kararın doğru bir karar olduğunu ifade etti.
Sadıkoğlu, belediyelerin her ay devletten almış olduğu katkı paralarıyla borçlarını ödediklerini belirterek, gerek Türkiye’den gelen suya, gerekse tahsilatlara ve personel giderlerine harcadıkları paralardan dolayı belediyelerin ellerinde para kalmadığına dikkat çekti.
“Kalıcı radikal kararlar alınmalı”
Belediye borçlarına genel anlamda kalıcı bir çözüm bulmak gerektiğini söyleyen Sadıkoğlu, kalıcı radikal kararlar alınarak sorunların çözüme kavuşturulabileceğinin önemini vurguladı.
Sadıkoğlu, “Mevcut yasaya göre belediye gelirlerinin yüzde 50’den fazlası personele gidemez” diyerek, “Bunu denetleyen var mı?” sorusunu sordu.
Belediyelerin mali yapılarının mercekten geçirilmesini isteyen Sadıkoğlu, her konuda farklı çözüm yollarının aranması gerektiğine dikkat çekti.
“Herhangi bir yere borcumuz yok”
Sadıkoğlu, “İskele Belediyesi olarak ne İhtiyat Sandığı’na, ne Sosyal Sigortalara, ne de Vergi Dairesi’ne borcumuz vardır” diyerek, sadece Elektrik Kurumu’na taksitlendirilmiş borçları bulunduğunu ve onu da düzenli olarak ödediklerini ifade etti.
Ataser: Borcu olmayan belediyeler arasındayız
Alsancak Belediye Başkanı Fırat Ataser, kendilerinin sadece eski dönemden kalma Vergi Dairesi’ne borçlarının olduğunu ancak onu da taksitlendirme yoluyla ödediklerine dikkat çekerek, bunun dışında hiçbir borçlarının bulunmadığının altını çizdi.
Ataser, Alsancak Belediyesi olarak KKTC’de borcu olmayan belediyeler arasında yer aldıklarını ifade ederek, hükümetin almış olduğu kararın, borcu olan belediyeler için doğru bir karar olduğunu vurguladı.
Kaya: Çalışmalar seçim engeline takıldı
Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, 2015 yılının kasım ayında, Belediyeler Yasası’nda, sosyal sigortalar bazında değişiklikler yapıldığını söyleyerek, 2017 yılında bu yapılanmanın nasıl olacağının görüşüldüğünü belirtti.
Kaya, Belediyeler Birliği’nin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’yla görüşme yaptığını ama çalışmaların belli bir noktaya kadar ilerlediğini belirterek, erken genel seçimin araya girmesiyle çalışmaların yarım kaldığını ifade etti.
“Mahkemeden ara emri alındı”
Vergi Dairesi’nin, yasa gereği, belediyelerin borçlarını, verilen devlet katkısından keseceğini açıklaması üzerine Lefke Belediyesi olarak mahkemeden ara emri aldıklarını belirten Kaya, belediyeler ve ilgili kurumun mutabakatı sonucunda soruna bir çözüm bulunamadığını söyledi.
Kaya, belediyelerle ilgili bir çözüm olması gerektiğini ifade ederek, gecikme zamlarının aylık 1.2 oranında alınmasının yanlış olduğunu vurguladı.
“Borçların yarısından fazlası faiz”
1997’den 2015 yılına kadar olan süreçte yatırılmayan sosyal sigorta borcunun 2 milyon 300 bin TL olduğunu ifade eden Kaya, bu borcun yüzde 40’ını anaparanın oluşturduğunu ve geriye kalan yüzde 60’lık kısmı faizin oluşturduğuna dikkat çekti.
Kaya, borç faizine ve gecikme zamlarına bir çözüm getirilmesini isteyerek, güncel olarak borçlarının olmadığını, sadece eskiden kalma borçlarının bulunduğunu kaydetti.
Kaya, Lefke Belediyesi’nin bu aşamaya gelmesinde ilgili kurum ve kuruluşların denetleme yapmadığından kaynaklandığını sözlerine ekledi.
Sarıçizmeli: Borçlar, hem belediyelere, hem de devlete engel oluşturuyor
Mehmetçik Belediye Başkanı Cemil Sarıçizmeli, hükümetin aldığı kararın doğru bir karar olduğunun altını çizerek, sosyal sigortalar ve ihtiyat sandığına olan borçların, hem belediyelere, hem de devlete engel oluşturduğunu ifade etti.
Sarıçizmeli, bu süreçte belediyelerin borçlarını nasıl ödeyeceğinin değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek, belediyelerin borç batağına gelmesinde uzun yıllar boyunca belediye başkanlarının yatırımları yapmamasının yol açtığını belirtti.
“Ödeyebilme kabiliyetleri araştırılmalı”
Belediyelerin kendilerine göre bir yapılandırılmasının olduğunu söyleyen Sarıçizmeli, belediyelerin ödeyebilme kabiliyetleriyle ilgili olarak tek tek araştırma yapılması gerektiğini ve o şekilde taksitlendirme yapılmasının doğru olacağını vurguladı.
Sarıçizmeli, 1995 yılında çıkan Belediyeler Yasası’nda herhangi bir iyileştirme yapılmadığına dikkat çekerek, yasanın, belediyelerin ödeme kabiliyetleri baz alınarak yeniden revize edilmesi gerektiğini söyledi.
“Geçmiş borçlar duruyor”
Mehmetçik Belediyesi’nin vergiler, faizler, sosyal sigorta ve ihtiyat sandığı yatırımları dahil, toplamda 4 milyon TL borcu olduğunu anlatan Sarıçizmeli, güncel olan sosyal sigorta ve ihtiyat sandığı yatırımlarının düzenli bir şekilde yapıldığını ancak geçmiş borçlarının halen ödenmeden durduğuna vurgu yaptı.
“Belediyeler Yasası güncellenmeli”
Sarıçizmeli, Belediyeler Yasası’nın çalışma yapılmasıyla birlikte yeniden ele alınıp güncellenmesi gerektiğini anlatarak, her belediyenin farklı bir ekonomik yapısı olduğundan, tüm belediyeleri tek tek alıp görüşme yapmaları gerektiğini dile getirdi.
Birikmiş borçlarda gelmiş geçmiş tüm hükümetlerin göz yummasından dolayı suçu olduğunu vurgulayan Sarıçizmeli, tüm belediyelerle, aynı sorunun bir daha yaşanmaması için çalışılması gerektiğini ifade etti.
Kadı: Karar geçici bir çözüm
Yenierenköy Belediye Başkan Vekili Mehmet Kadı, alınan kararın doğru bir karar ancak bunun geçici bir çözüm olduğunu ifade etti.
Kadı, Yenierenköy Belediyesi’nin ihtiyat sandığı, sosyal sigortalar ve vergiler dahil yaklaşık 16 milyon TL borcu bulunduğunu anlatarak, alınan devlet katkısının aylık 80 bin TL olduğunu ve bu paranın da zaten borçlara gittiğini dile getirdi.
Bütçenin henüz meclisten geçmemesinden dolayı da devlet katkısını alamadıklarını belirten Kadı, zaten zor durumda olan belediyenin iyice zora düştüğünü kaydetti.
Kadı, Yenierenköy Belediyesi’nin borçlarına yapılandırma yapılsa bile ödeyemeyecek durumda olduğunu belirterek, hükümetin bu kararıyla kendilerine biraz nefes aldırttığını ifade etti.
Namsoy: Faizlere indirim yapılmalı
Lapta Belediye Başkanı Fuat Namsoy, hükümetin bu kararının borçlular açısından iyi, ancak alacaklılar açısından kötü olduğunu söyledi.
Namsoy, Lapta Belediyesi’nin, Vergi Dairesi, İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigortalara yaklaşık 6 milyon TL borcunun olduğunu belirterek, bu borcun yarısından fazlasını faizlerin oluşturduğunu ifade etti.
Hükümetin faizler konusunda adım atması gerektiğini vurgulayan Namsoy, faizlerde düzenlemeyle birlikte indirim yapılırsa, tüm belediyelerde iyileşmeler olabileceğini iddia etti.
Namsoy, Lapta Belediyesi’nin borçlarının geçmişten kalma olduğunu yineleyerek, borçlarını yaklaşık dört yıldır düzenli olarak ödediklerini belirtti.
Ayrıca borçların her belediyenin ödeyebilme kabiliyetine göre yapılandırılması gerektiğini dile getiren Namsoy, hükümetin, belediyeler konusuna bir çözüm bulmasını istedi.
KIBRIS
