Fileleftheros; “Dizginler İngilizlerde… Mathew Kidd Temaslarda Bulunmak Üzere Ankara’da, Atina Kendisine Randevu Vermedi” başlıklı manşet haberinde, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin Kıbrıs grubuyla istişare içerisinde New York (BM’deki daimi temsilcisi Peter Wilson), Atina, Lefkoşa ve Ankara’daki diplomatlarını bu amaç için seferber ettiğini yazdı.

Kocas Kidd’e randevu vermedi

Habere göre, Güvenlik konularında temaslarda bulunmak üzere geçen hafta Ankara’ya giden İngiliz Yüksek Komiseri (Büyükelçi) Mathew Kidd, Atina’da da benzer temaslarda bulunmak niyetindeydi, ancak Yunan Dışişleri Bakanlığı, siyasi düzeyde temaslar olmasını beklediğini ileterek, randevu vermediği için Ada’ya geri döndü.

BM’nin, tarafların tezlerinin ve görüşmelerin ilerleme yönteminin ortaya konulacağı belgeyi önümüzdeki Perşembe gününe kadar sunmasının beklendiğine işaret eden gazete, “belgenin yazımından, müzakere oyununun da netleşeceğini, BM’nin hakemlik yapacağının düşünülmediğini” belirtti.

Gazeteye göre, Rum ve Yunan hükümetleri,  (konferansta) Güvenlik konusunun önce; “konunun özüne demir atmaması için Ankara’ya çıkış yolu sağlayacak” diğer ayaklarını değil, uluslararası yönünün görüşülmesinde ısrar edeceklerini iletiyorlar.

Türkiye’nin, Türk askerinin tamamen çekilmesini kabul etmediği, Mont Pelerin 3’te,  az sayıda da olsa, askeri bir üste toplanmış şekilde asker kalmasında ısrar ettiği yolunda bilgi edindiğini yazan gazete, Eide’nin Brüksel’deki Avrupalı yetkililere Türk formülünü ilettiğini belirtti, formülle ilgili şunları yazdı:

“Türk formülü: çözüm antlaşmasının yürürlüğe konulmasıyla birlikte Türk askerinin yüzde 90’ının çekilmesi, geriye kalan yüzde 10’unun (5 bin olarak hesaplanıyor) da antlaşmanın tamamen uygulandığına hükmetmesi (Türkiye’nin) halinde çekilmesi ile ilgilidir. Ankara, çekilme takvimi belirlenmesi halinde bunun, nasıl uygulanacağına o zaman karar verilecek bir prosedüre bağlanmasını istiyor.”

Politis; “Güvenlik Dengeleri” başlıklı manşet haberinde, Eide’nin hazırlamakta olduğu ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocas ile Salı günü yapacağı görüşmeyle tamamlanması beklenen ortak belge temelinde Crans Montana konferansının ana konusunun, hem usul hem determinist açıdan Güvenlik-Garantiler başlığı olacağını yazdı.

Metnin neredeyse hazır olduğu, şu ana kadar Kıbrıs Türk ve Rum tarafları, Türkiye ve İngiltere’nin tez ve düşüncelerini aktardıklarını belirten gazete, Yunanistan Dışişleri Bakanı Kocas’ın da Yunan tezlerini, Eide ile Salı günü Atina’da yapacağı görüşmede ileteceğini, ardından tamamlanacak belgenin bütün müdahillere verileceğini kaydetti.

Gazete, Rum tarafının Crans Montana’ya Güvenlik’le ilgili üç hedefle gideceğini kaydederek, bu hedefleri şöyle sıraladı:

“1-Garanti Antlaşması’nın 4’üncü maddesinin 2’nci paragrafında öngörülen Türkiye’nin Kıbrıs’a tek yanlı müdahale hakkının kaldırılmasını talep edecek,

2- Türk askerinin yüzde 80’den fazlasının çözümün ilk gününden çekilmesini ve uzlaşılacak bir takvim temelinde nihai çekilme tarihi isteyecek,

3-Özellikle Kıbrıslı Türklerin istediği garantilerin, Türk askerlerinin çekilme prosedürü aracılığıyla sağlanabileceği izahında bulunacak. Yani 2-4 yıl içerisinde ve son Türk askeri de çekildiğinde, Kıbrıslı Türkler çözümün işleyebilir ve güvenli olup olmadığını ve özellikle ülke yönetimine etkin katılıma sahip olup olmayacakları konusunda net bir görüntü edinecek. Çözüm çökerse, o zaman basitçe, askerler gitmeyecek.”

Bu üç konu, konferansın ilk günlerinde verimli şekilde görüşülürse, BM’nin Crans Montana’daki 15 günlük otel rezervasyonunun geçerli olacağını belirten gazete, aksi halde Rum tarafında başkanlık seçimi kampanyalarının başlaması, Total’in 11’inci parseldeki sondajı ve 6’ncı parseldeki itiraz nedeniyle Doğu Akdeniz’deki ciddi kriz yüzünden çıkmazın ihtimal dışı görülmediğini vurguladı.

Habere göre Rum tarafı, Türkiye-Yunanistan-“Kıbrıs” arasında bir dostluk paktı imzalanmasını ihtimal dışı görmüyor, ancak uzlaşılacak bir süreliğine Ada’da Türk ve Yunan alayları kalmasını ilke olarak kabul etmiyor. Atina’da yapılacak Eide-Kocas görüşmesinin de bu konuya yönelmesi bekleniyor ve beklenmedik bazı gelişmeler çıkması da ihtimal dışı görülmüyor.

“Gözü tutmadı”

Haftalık Simerini; “Kazadan Kaçınmak İçin Crans Montana’da” başlıklı manşet haberinde, Rum yönetiminin Crans Montana öncesindeki son hazırlıklarını yaptığını, yarınki Rum Ulusal Konseyi toplantısında katılımcılara, perde gerisinde cereyan edenler hakkında bilgi verileceğini kaydetti.

Rum ve Yunan hükümetlerinin, “Cenevre yolunun güllerle bezeli olmadığını bildiğini ve halen tepki senaryolarını kağıt üstünde belirlediğini” yazan gazete, Rum Başkanlık Sarayı’nın, Eide’nin hazırlamakta olduğu belgenin, “belirsizlikler olmasın diye prosedüre belirtin yön verecek detaylı bir belge olmasını arzuladığını kaydetti.

Habere göre, konferans için Crans Montana gibi izole bir tatil beldesi seçilmesini Rum Başkanlık Sarayı’nın “gözü tutmadı.” Saray, perde gerisinde, BM’nin çevresel baskı  hazırlayabileceğinden endişe belirtiyor.