Doğu Akdeniz’de enerji kaynaklarının art arda bulunmasının ardından Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), bölgesel ve denizaşırı ittifaklar peşinde koşarken, Türkiye ve KKTC, bu oluşumların dışında bırakıldı. Bölgede, İsrail’in Rumlarla yakınlaşmasına destek veren ABD ve doğrudan enerji pazarlıklarına dahil olan Avrupa Birliği’nden (AB) de destek görmeyen Türkiye, Deniz Kuvvetleri’nin korumasında doğrudan yürüttüğü arama faaliyetleriyle kendi yolunu çizmeyi tercih etti.

Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarına yönelik arama çalışmalarının hızlandığı 2009’dan sonra, bölgedeki ittifak arayışları da hızlandı. 2011’de İsrail açıklarındaki Leviathan sahasının yakınında Afrodit isimli doğal gaz sahasının bulunması, GKRY ile İsrail arasında da resmi ortaklığın önünü açtı. Türkiye bu anlaşmayı KKTC’nin haklarının güvence altına alınmadığı gerekçesiyle reddetti. Ancak Türkiye’nin tepkisine rağmen GKRY’nin enerji kaynakları üzerinden ortaklık çabaları hızlandı. Avrupa’nın da bölgede devreye girmesinin ardından İtalyan şirket ENİ, 2018’de Kıbrıs adasının güney batısında, Calypso adlı 220 milyar m3’lük doğalgaz sahasını keşfettiğini açıkladı. Doğu Akdeniz’de ardı ardına kaynakların bulunmasının ardından Avrupalı diğer şirketlerle ve ABD’li ExxonMobil şirketi GKRY ile anlaşma yaparak doğalgaz arama faaliyetlerine başladı.

Türkiye uzun süre uluslararası enerji şirketleri ile anlaşarak bölgede yoğun olarak devam eden sondaj faaliyetlerine katılmak için çaba gösterdi. Ancak Türkiye’nin bu çabası karşılık bulmadı.

Gerilim tacize vardı

Bunun üzerine bölgedeki haklarını korumak üzere harekete geçen Türkiye, kendi sondaj gemileri Fatih ve Yavuz’u devreye sokarak, sondaj faaliyetlerine hız verdi. Türkiye’nin kıta sahanlığında yaptığı arama faaliyetleri Yunanistan ve GKRY’yi rahatsız ederken, gerilim tacize kadar vardı. Güzelyurt Araştırma Sahası’nda Yunanistan’a ait fırkateyn tarafından taciz edilen Türk gemisi, Deniz Kuvvetleri tarafından korundu.

Doğu Akdeniz’de Kıbrıs Rum Kesimi öncülüğündeki ülkeler yılbaşında ortaklıklarını resmileştirmek için Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu kurdu. Mısır, GKRY, Yunanistan, İsrail, İtalya, Ürdün, Filistin ve Mısır’ın ortak gaz piyasası hedefiyle kurduğu platform, Türkiye, KKTC, Lübnan ve Libya olmadan oluşturuldu. Türkiye ise, kendi olanaklarıyla arama faaliyetlerine devam etti.