Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Liman hizmetlerinin özelleşmesinde yaşananların izaha muhtaç olduğunu belirterek, 'devlet ihaleleri iyice garipleşti' açıklamasında bulundu.
Bir süreden beri kamu ihalelerinde yaşanan “garipliklerin” bir benzeri Gazimağusa ve Girne limanlarındaki yükleme-boşaltma işlerinin Liman İşçileri Şirketi’nden alınarak özelleştirilmesi ile ilgili süreçte de yaşanmaya başlandı. Hale hazırda yükleme-boşaltma işi yapmakta olan şirketlerimizi ihaleye girmekten alıkoyacak kadar yüksek kati teminat talep edilmesi akla ve ticari ahlaka aykırı olduğu gibi, diğer şartname hükümlerindeki belirsizlikler ve liman ücretleri tarifesinin belirlenmesi yönteminin değiştirilmek istenmesi de büyük bir skandal niteliğindedir.
Herhangi bir ihalede, taahhüt edilen mal veya hizmetin sağlanmasına ciddiyet katmak ve ihale sonucuna göre temin edilmesi taahhüt edilen mal veya hizmetin temin edilmesini güvenceye bağlamak amacını güden kati teminat oranının ihalenin toplam bedeli ile uyumlu olması esastır. KKTC mevzuatı, bu oranı “en az %5” olarak belirlemiş olmasına karşın, hiçbir ihalede muhtemel cironun bütünü kadar teminat talep edildiği görülmüş değildir. Muhtemel cironun 6-7 milyon dolar olmasının hesaplandığı iki yıllık liman hizmetleri ihalesinde 8 milyon dolarlık teminat istenmesi, ihaleye girebilecek şirketleri caydırmaktadır. Şartname ile satın alınması zorunlu hale getirilen Liman İşçileri Şirketi’ne ait ekipmanın envanteri ve değeri de belirsizdir. Bu durumda ihale, belirsiz mallar ve hizmetler için yapılan bir ihale haline gelmiş, üstelik ihaleye katılmak için talep edilen taahhütler de ihaleye katılımı engelleyecek seviyede tutulmuştur. Bu hususlar, ihalenin “adrese teslim” bir ihale olarak tasarladığını düşündürmektedir.
Kaldı ki, liman hizmetleri ücret tarifesinin belirlenmesinde yapılacağı öngörülen değişiklik de endişeleri artırmakta ve ihale sonrasında yükleme-boşaltma ücretlerinin orantısız olarak artırılacağı mesajını vermektedir. Limanlardaki yükleme-boşaltma ücretleri tarifesi, aralarında Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın da bulunduğu, Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasası tahtında kurulan Ücret Tarifeleri Tespit Komisyonu tarafından yapılmaktadır. İhale şartnamesinde bu yasanın yürürlükten kalkması halinde tarifenin ilgili bakan tarafından hazırlanacağı sözü verilmektedir. Oysa bir yasanın yürürlükten kalkıp kalmamasına veya kalkması halinde yerine ne geleceğine bakan veya bakanlar kurulu değil, yasama organı karar vermektedir. Bu haliyle şartnamede imzası olanlar kendilerini KKTC Meclisi adına yükümlülük altına sokmuş olmaktadırlar. Bu haliyle ihale şartnamesi, yürürlükteki yasal mevzuatı dikkate almadığı gibi Anayasal düzenimize aykırı hükümler de içerir durumdadır.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası, yükleme-boşaltma tarifesinin belirlenmesindeki etkinliğini sessizce terk etmek niyetinde olmadığı gibi, ihale şartnamelerinin günün koşullarına göre ama kamu menfaatini en üst seviyede koruyacak şekilde ve hukuk düzenimize uygun olarak hazırlanması; ihalelerin şeffaf, adil ve mümkün olan en geniş katılımla gerçekleştirilmesi için gerekli koşulların sağlanmasından yanadır. Bu doğrultudaki mücadelemiz devam ederken limanlardaki yükleme-boşaltma ihalesini de aynı prensiplere dayanarak izlemeye devam edeceğiz.
