İndirimli Tahsilata İlişkin (Geçici Kurallar) Yasası’nın yürürlüğe girmesinin ardından, Vergi Dairesi geçmişe dönük vergileri toplayabilmek için düğmeye basarken, bu doğrultuda sistemde vergi yükümlülüğü görünen herkese borçlarını hatırlatmak ve bu yasadaki indirim ile aflardan yaralanması için yazı gönderildi.

Ancak, bu yazıların bazılarının ölmüş kişiler adına gönderilmesi vatandaşların tepkisine neden oldu. Vergi Dairesi Müdürü Özdemir Kalkanlı, konuyla ilgili KIBRIS Ekonomi’ye açıklama yaptı.

Kalkanlı, vefat eden bir kişinin vergi borcunun silinmediğini ve tereke kurulduktan sonra tereke işleri çözümlenmeden Tereke İdare Memurluğu’ndan ve varislerden bu verginin ödenmesinin talep edildiğini anlattı.

Kendilerinin de yasa doğrultusunda geçmişe yönelik bu vergi borçlarını toplamak için böyle bir uygulama başlattıklarını ve yazı gönderdiklerini belirtti.

Kalkanlı ayrıca, gönderilen hiç bir yazıda da vergi miktarı bulunmadığını, bu yazıların sadece bilgilendirme amacıyla gönderildiğinin altını çizdi.

“Sorun 10 yılın öncesinde olan kayıtlarda”

Kalkanlı, Vergi Dairesi’nin son 10 yıldır, tereke işlemleri yapılmadan önce vefat eden kişinin vergi borcunun ödenmesinin Tereke İdari Memurluğu’ndan ve varislerden talep ettiğinden söz etti ve şu ifadeleri kullandı:

“Bunu dairemiz yaklaşık 10 yıldır böyle uyguluyor. Ama daha önceki yıllarda, yani 10 yıl öncesinde, ölen bir adamın varisleri tereke işlemleri için geliyordu. Ölen adamın borcunun kapatılması gerekirken pek bakılmıyordu. İki bölümün arasında bir iletişimsizlik vardı. Bu nedenle ölmüş bazı kişilerin borcu sistemde duruyor. Mesela GSM şirketlerinde borcunuzu bir ay ödemeseniz telefonunuz kesilir. Ancak, devlette böyle bir mekanizma yoktur. Devletin takip sistemi gerçekten zayıftır. Bu nedenle 15 yıl önce ölmüş bir adamın vergi borcu hâlâ kayıtlarda duruyor. Biz bu yeni sisteme, yeni yazılıma geçerken, eski kayıtları da temizlemek istedik. Bir şekilde devletin tahsil edemeyeceklerini sıfırlayalım. Bu da ancak yasa ile sıfırlanır.”

“Bilgilendirme için kağıt gönderdik”

Kimseye vergi göndermediklerini söyleyen Kalkanlı, sadece ‘yükümlünün bilgisine’ diye bir kağıt gönderdiklerini belirtti.

Kalkanlı, bu kağıtların tüm yükümlülere gittiğini ve yükümlü denilenin de kendilerinde kayıtlı, vergi borcu gözüken herkese olduğunu söyledi. Kalkanlı, “Bunun öncesinde İndirimli Tahsilat Yasası’nı geçirmiştik. Amacımız, çok geçmiş yıllardan kalan vergi borçlarını toplamaktı. Ancak, bu borçlar, zamanında talep edilmedi diye devlete ödenmedi ve sekiz katına kadar ulaşanlar oldu. Düşünün 10 bin TL borcunuz vardı, belki de unuttunuz, devlette gerekli bildirimleri ya yapmadı ya da ulaştıramadı, geldi bugün 90 bin... Siz de olsanız siz de isyan edersiniz. Dolayısıyla bu İndirimli Tahsilat Yasası’nı geçirdik. Bu İndirimli Tahsilat Yasası’nda seçenekler var. Örneğin peşin ödenirse gecikme zammının büyük bir kısmı bağışlanıyor, 12 taksitte daha az kısmı bağışlanıyor. 24 taksitte biraz daha az kısmı bağışlanıyor, 36 taksitte daha az kısmı bağışlanıyor” dedi.

“Yüzde 60 geri dönüş aldık”

Yaptıkları bilgilendirmenin ardından yükümlülerin yüzde 60’ının kendilerine geri dönüş yaptığını ve borcunu ödediğini ifade eden Kalkanlı, bunların büyük bir bölümünü de emlak borçlarının oluşturduğunun altını çizdi. Kalkanlı şu şekilde konuştu:

“Çok başarılı olduk. Yüzde 60 geri dönüş yaptı. Çok küçük borcu kalan insanlar var. Bunlarda genellikle emlak borçları... Emlak borçlarını 2007’ye kadar biz takip ediyorduk. 2007’den sonra belediyelere devredildi. Vergi de süreklilik arz etmeyince kişilerde eğer başka bir yükümlülüğü yoksa daireye gelmemeye başladı. 2007’den önce kişinin bir taksiti kaldı, örneğin 30 TL. O 30 TL için gelmedi bu 30 TL’de sekiz kat arttı. İndirimli Tahsilat Yasası nedeniyle bir kısmını bağışladık. Adamlar ödedi, çok da memnun oldular.”

“Yine de silemeyiz”

Eğer ölen bir şahısın terekesi de kapanmışsa ve hiç bir mal varlığı da kalmamışsa o borcun artık tahsil edilmesi imkansız bir borç olduğunu söyleyen Kalkanlı, ancak o borcu yine de silemeyeceklerini belirtti.

Özdemir Kalkanlı, bu borçların silinmesi için tespit edip listelenmesi gerektiğine işaret ederek, “Örneğin, Ahmet Efendi şu tarihte öldü, hiç bir mal varlığı da yoktu, varisi de yoktu. Dolayısıyla bu borcun meclis kararı ile silinmesini isteyebilirim, yasamızda bu var. Ancak meclis silebilir. Fakat biz bunların kim olduğunu da bilmiyorduk. Dolayısıyla bu gönderdiğimiz kağıtlar bunları tespit etmemize de yarıyor. Alan vatandaş bize geldiğinde eğer varisse, biz ne kadar ödeyeceğini söyleriz ya da hiç bir şeyi yoksa biz onun notunu alırız ve daha sonra meclise bildirip silinmesini talep ederiz. Çünkü insan ölmüşse varisleri de mirası reddetmişse biz o parayı talep edemeyiz. Ancak varisi olacak, gelip tereke kuracak, mal varlığı bölüşümüne gidecek ki biz de ölen şahsın kalan bir vergi borcu varsa onu tahsil edebilelim. Dolayısıyla bu kağıtları gönderirken bilgi amaçlı gönderdik. Hiç bir ölüye vergi tahakkuk edip göndermedik. Olmayan bir vergiyi yaratmadık. Sistemde görünen vergileri çözümlemek için gönderdik” şeklinde konuştu. Kalkanlı ayrıca, “Tüm eski verileri yeni yazılıma aktarıyorduk. Bu tahsili imkansız borçları ve çok küçük rakamları da veri kirliliği yaratmamak için yeni yazılıma aktarmak istemedik. Öncesinde temizleyip bitirmek istedik. 3 TL, 5 TL, 50 TL’lik borçları bitirmek istedik” dedi.

“50 TL’yi geçmeyince silebiliyoruz”

Küçük rakamları silebilmek için 2014’te Vergi Usul Yasası’na bir madde daha eklediğini belirten Kalkanlı şöyle devam etti:

“Bu madde de, bir kişinin farklı farklı vergilerdeki toplam borcunun gecikme zamları ile 50 TL’yi geçmemesi durumunda silinmesidir. Bunlar bizim yetkimiz ile silinebilir. Bu rakam 50 TL küçük bir rakam. Bir kişi düşünün 3 tane emlak vergisi var. 3 TL’den 9 TL. Sekiz katta ceza binince 72 TL gecikme zammı 9 TL’de ana para 81 TL olur. Biz bunu silemeyiz. Silebilmemiz için 50 TL’nin altında olması lazım, bunu da yaptık zaten. Yani bu temizliği de biz yaptık. Toplam gecikme zammı ile 50 TL’yi geçmeyen şahıs bazındaki borçları sıfırladık. Yasa o yetkiyi veriyor. Bunun haricindekileri biz silemiyoruz.”

“Devletin ayakta kalması için Vergi Dairesi şart”

Vergi Dairesi’nin devletin ayakta kalabilmesi için en gerekli dairelerden biri olduğundan söz eden Kalkanlı, zaten bütçe gelirlerine bakıldığında, bütçenin büyük bir bölümünün toplanan vergilerden oluştuğunun görüldüğünü vurguladı.

Ülkenin bir doğal, petrol gibi zenginlikleri olmadığından söz eden Kalkanlı şu ifadeleri kullandı:

“Ülkenin tek geliri vergidir. Herkesin kazandığı oranda vergi ödemesi vatandaşlık görevidir. Bizim görevimiz de ödemeyenlerden toplayıp, haksız rekabeti önlemektir. Bunun için Vergi Dairesi’nin sisteminin de güçlü olması gerekir. Ülkemizin bir e-devlet projesi vardı. Bu proje 2008 yılında ihale edilmişti. Ama maalesef biz çok uğraştık ancak çağdaş ülkelerin kullandığı bir yazılım sistemini kurmayı başaramadık. Bir yıl öncesinde biz o e-devlet kapsamından çıktık. Biz kendimiz e-vergiyi kuralım dedik. Türkiye Cumhuriyeti finansmanı ile ihaleye çıkıldı. İhaleyi alan firma önce alt yapıyı tamamladı. Bilgisayarlar değişti, server odası kuruldu. Tüm ilçelerde yatırımları yaptık. Daha önce bir server odamız bile yoktu. Bunun açılışını iki ay önce yapmıştık. Bir de projenin ikinci kısmında yazılımı vardı. Bizim kullandığımız yazılım Cowell sistemiydi. Burada hiç bir veriyi takip edemiyorduk.”

“Elektronik beyan alabileceğiz”

Kalkanlı, bu yeni yazılımla artık elektronik beyan alabileceklerinden söz ederek şunları anlattı:

“Mevcut sistemde bir şirket bir kurum gelirdi, kuyruk bekleyecek, başka şubeye gidecek, geri gelecek, tekrar gidecek gibi bir sistemdi. Bizde sadece matrahı girip vergiyi hesaplayabiliyorduk. Ancak artık tüm verileri sektörel bazda takip edebileceğiz. İş sahipleri isterse hesaplarını elektronik ortamda bize gönderebilecek. Çıkan ödemeyi hiç daireye gelmeden elektronik olarak cep telefonundan bile ödeyebilecek. Yine bizim tahsil amirlikleri dediğimiz, bizim adımıza gelir tahsilatı yapan İçişleri Bakanlığı, Kaymakamlıklar olsun, farklı devlet daireleri olsun bir sürü yerimiz var. Bunlar parayı topluyor, bizim makbuzlarımızı kullanıyor, sonuçta gelip parayı bize yatırıyor. Bizden de artık bankaya gidip harcamalara aktarılıyor. Yeni yazılımımızla bir tamamen bizim sistem üzerinden onlara uç vererek tahsilatları yapmalarını sağlayacağız. Bu bizim takibimizi de kolaylaştıracak. Bizim yazılımımızın üzerinden tahsilatlar yapılınca farklı tahsil amirliklerinde her gün kaç para toplandı, bu para bankaya yattı mı yatmadı mı daha rahat kontrol edebileceğiz. Böyle bir sistem planladık. İkinci haftadır da böyle bir sistem üzerinden işlem yapmaya başladık. Eski sistemi artık terk ettik. Artık yaklaşık 2 ay sonra bu elektronik ödeme dediğimiz hizmeti de vatandaşa vereceğiz. İş sahipleri herhangi bir başka yerdeki işini yapmak için yasalarda bulunan vergi borcu yoktur kağıdı talep ediyorlar. Geliyorlar arşive, arşivden şube şube gezip bu kağıdı almaya çalışıyorlar. Bunlar artık çağ dışı kaldı. Yeni sistem sayesinde kişi artık isterse evinden kendi vergi borcunu sorgulayabilecek, bu yazıyı alabilecek. İki hedefimiz vardı. Bir insanlara borçlarını hatırlatmak, bir de İndirimli Tahsilat Yasası’ndan faydalanmalarını sağlamaktı. Çünkü biliyorsunuz yasalar meclisten geçer herkesin yeterince haberi olmaz.”

Ceren ÖZBİL/ KIBRIS

Güncelleme Tarihi: 04 Aralık 2017, 08:12