Maliye Bakanlığı verilerine göre 2017 yılında bütçe giderlerinin yüzde 83,03’ü yerel gelirlerle karşılandı. 2016’ya göre yaklaşık yüzde 21 oranında artan yerel gelirler, 3 milyar 454,7 milyon TL’den, 4 milyar 171,3 milyon TL’ye çıktı.
Ancak, yerel gelirlerle bütçe giderlerini karşılama anlamında son 10 yıllık dönemde olumlu bir tablo ortaya çıksa da, kamu maliyesi hala bütçe giderlerinin tamamını karşılayamıyor ve bütçe açığı sorunu yaşıyor.
2017’nin bütçe uygulama sonuçları
Açıklanan bütçe uygulama sonuçlarına göre, 2017’de bütçe giderleri 5 milyar 023,6 milyon TL, bütçe gelirleri de 5 milyar 102,1 milyon TL oldu. 2016’da 20,9 milyon TL fazla veren bütçe, 2017’de 78,5 milyon TL fazla verdi.
2017’de arasında bütçe gelirleri 2016’ya göre yüzde 22,03 artış gösterirken, bütçe giderlerindeki artış yüzde 20,75 seviyesinde gerçekleşti.
Bütçe gelirleri içerisinde en yüksek paya sahip vergi gelirleri kalemi geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 22,09 artış göstererek 3 milyar 047,1 milyon TL’ye ulaştı.
2016 yılı tamamında bütçe gelirleri içerisindeki en yüksek ikinci paya sahip vergi dışı gelirler kalemi 2017’de yüzde 9,47 oranında artış göstererek 1 milyar 048,1 milyon TL seviyesine yükseldi.
Bütçe giderleri içerisinde en yüksek paya sahip cari transferler kalemi geçen yıl yüzde 18,26 oranında artışla 2 milyar 360,0 milyon TL seviyesinde gerçekleşti. Bütçe giderleri içerisinde en yüksek artış ise yüzde 74,39 ile sermaye giderleri ve transferleri kaleminde saptandı.
4. çeyrekteki finansman dengesi “-193 milyon” TL
Bütçe gelirlerinden TC kredileri ve iç borçlanma kalemlerinin çıkarılması suretiyle elde edilen toplam gelir rakamı ile bütçe giderleri arasındaki farka eşit olan finansman dengesi, 2017’nin dördüncü çeyreğinde 2016’ya göre yüzde 37,5 azalarak -193,5 milyon TL oldu.
Bu çeyrekte gerçekleşen açığın kapatılması için finansman kaynağı olan TC kredilerinin toplamı ise önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 artarak 120,8 milyon TL’den 121,6 milyon TL’ye yükseldi.
Vergi gelirleri ve vergi dışı gelirler kalemlerinde, 2017 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla gerçekleşen 163,7 ve 23,2 milyon TL artışlara bağlı olarak, yerel gelirler kalemi yüzde 22 oranında arttı ve 1 milyar 203 milyon TL’ye ulaştı.
Bütçe gelirlerinden TC yardım ve kredilerinin çıkarılması sonucu oluşan yerel gelirler toplamının bütçe giderlerini karşılama oranının son 10 yılda yüzde 69 seviyelerinden yüzde 83 seviyelerine geldiği görülüyor. Yerel gelirler ile bütçe giderleri arasındaki açığın finansmanı için en önemli finansman kaynağı olan TC yardım ve krediler rakamının son 10 yıllık dönemde bütçe giderleri içindeki payı ise yüzde 30 seviyelerinden yüzde 18 seviyelerine kadar geriledi.
2017 dördüncü çeyrek sonuçları
2017 mali yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, KKTC bütçe gelir toplamında yüzde 24,9, gider toplamında ise yüzde 14,3 oranında artış oldu. Bu değişimlerin ardından bütçe gelirleri ve bütçe giderleri 2017 yılı dördüncü çeyreğinde 1 milyar 702,3 ve 1 milyar 774,2 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Önceki yılın son çeyreğinde 188,6 milyon TL açık veren kamu maliyesi, 2017 yılının aynı döneminde 71,9 milyon TL açık verdi.
2016’nın tamamında elde edilen 4 milyar 181,1 milyon TL tutarındaki bütçe gelirleri toplamının yüzde 32,6’sı dördüncü çeyrek içinde tahsil edilirken, geçen yılın aynı döneminde toplam bütçe gelirlerinin yüzde 33,4’ü tahsil edildi. 2017’nin tümünde hizmet ve faaliyetlerin yürütülmesi için kullanılan 5 milyar 023,6 milyon TL’nin yüzde 35,3’ü dördüncü çeyrek içinde kullanıldı. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminde yüzde 37,3 olarak gerçekleşmişti.
Bütçe gelirleri
Dördüncü çeyreği itibarıyla bütçe gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre 339,1 milyon TL artış göstererek 1 milyar 702,3 milyon TL oldu. Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi toplamı son çeyrek içinde 906,2 milyon TL’yi buldu. Vergi gelirleri toplamı 2016’nın aynı döneminde 742,5 milyon TL idi. 2016’nın son çeyreğinde, bütçe gelirleri içinde ikinci en yüksek paya sahip olan alınan bağış, yardım ve krediler kalemi ise 2017’de önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32,4 artış gösterdi ve 499,3 milyon TL olarak gerçekleşti. 2017 yılı dördüncü çeyreği içinde vergi dışı gelirler kalemi de 265,9 milyon TL olmuştur.
2016’nın dördüncü çeyreğinde alınan bağış, yardım ve krediler kaleminin toplam bütçe gelirleri içindeki payı yüzde 27,7 iken, 2017 yılı aynı döneminde yüzde 29,3’e yükseldi. Aynı dönemler içinde vergi gelirleri kaleminin payı yüzde 54,5’ten yüzde 53,2’ye, vergi dışı gelirler kaleminin payı ise yüzde 17,8’den, yüzde 15,6’ya geriledi. Diğer gelirler kaleminin payı ise yüzde 0,1 iken, yüzde 1,8’e yükseldi.
Giderler de arttı
2017’nin dördüncü çeyreği itibarıyla bütçe giderleri toplamı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,3 oranında artış göstererek, 1 milyar 551,8 milyon TL’den 1 milyar 774,2 milyon TL’ye yükseldi.
Söz konusu dönemde, cari transferler yüzde 4,1, mal - hizmet alım giderleri yüzde 12,4 ile personel gideri kaleminde de yüzde 14,5 oranlarında artış oldu.
KKTC bütçesinin cari transferler gider kalemi, geçen yılın son çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 artarak 795,6 milyon TL’ye çıktı. Bu dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,5 oranında artış gösteren personel giderleri kalemi, 577,5 milyon TL seviyesine ulaştı. Sermaye giderleri ve transferler kalemi de aynı dönemler içinde yüzde 71 artış gösterdi ve 237,3 milyon TL düzeyinde saptandı.
Personel giderleri kaleminin toplam giderler içindeki payı, 2016’nın dördüncü çeyreği içinde yüzde 32,5 iken, 2017’nin dördüncü çeyreğinde yüzde 32,6 seviyesinde gerçekleşti. 2016 yılı dördüncü çeyreğinde bütçe giderleri toplamının yüzde 49,3’ünü oluşturan cari transferler kaleminin payı, 2017’nin dördüncü çeyreğinde düşüş göstererek yüzde 44,8’e indi. Personel giderleri ile cari transferler kalemleri toplamının bütçe giderleri içindeki payı da yüzde 81,8’den yüzde 77,4’e geriledi.
KIBRIS
Güncelleme Tarihi: 12 Şubat 2018, 08:47
