Listelerin havalarda dolaştığı, kavgaların çıktığı, kaybedenlerin bu yöndeki açıklamalarına bakıldığında etik açıdan öncekilerinden daha kötü bir yarış yaşandı.
Bu sürecin, partilerine kırgınlar, siyasetten soğuyanlar getirmesi elbette seçilenleri her zaman olduğu gibi etkilemeyecek. Herkes yoluna devam.
Kol kola gezdiği arkadaşının seçilmemesi için yapılan entrikaları dinledikçe, adayların yeni seçim sistemini, liste oyunlarına iyi adapte ettiği tespiti zor olmuyor.
Seçim sonuçlarıyla ilgili kısa bir analiz yaptıktan sonra karma ve tercih oylar çerçevesinde de değerlendirmeye geçeceğim.
UBP’ye baktığımızda partililerin gönlünü fetheden Oğuzhan Hasipoğlu’nun kazanacağıyla ilgili kanaat haftalar öncesinden her noktada vardı ve sonuçlara yansıdı.
Kemal Dürüst’ün seçimi kaybedeceği de haftalar öncesinden belliydi. UBP’deki her cephe bunun için ciddi uğraş verirken, Kemal Dürüst’ün yıllardır biriktirdiği çevresi yeterli olamadı. Liste savaşlarının ana hedefi olan Kemal Dürüst’ün kaybetmesi üzerine Yeşilyurt’ta helva partisi bile düzenledi.
Propaganda sürecinin en renkli ismi Bulut Akacan’ın da parti içindeki birçok cephenin listesinde yer almadığı çıkan sonuçlarda kendini gösterdi.
CTP’de başarısızlık gibi görünen sonucun Tufan Erhürman’ın özelinde elde edilen bir başarı olduğu kabullenilmek istenmiyor. Hükümet döneminin ardından çöküntü halinde bırakılan partinin emniyet edildiği Erhürman, geçen sürede iyi bile toparladı diye düşünüyorum. O’nun topluma güven veren duruşu olmasaydı, seçim daha da az sandalyeyle kapatılacaktı.
Seçilmesi engellenmek için parti içinde aleyhine propaganda yapılan Doğuş Derya, ters tepen bu müdahalenin katkısıyla yeniden meclise girdi ve CTP’de liste oyunlarının her zaman sökmeyeceği de görülmüş oldu.
Ben Halkın Partisi’nin aldığı sonucu başarılı buluyorum. Ülkemiz seçmeninin hem tutucu, hem de seçme eğiliminde bireysel ilişki ile kazanımları öncelendirdiğini düşündüğümüzde, HP iyi bir başlangıç yaptı.
Serdar Denktaş, bu süreçte yalnızlaştırıldı, ama yine kilit parti olmayı başardı. Hükümette olamaz, ya da erken seçime gidilirse DP’nin tarihe karışma sürecinin başlayacağı kanaatindeyim.
Adayları en iyi olduğu birçok kişi tarafından taktir edilmesine rağmen milletvekili sayısını artıramayan TDP’nin hem bunun nedenlerini araştırması hem de adaylarını parti kadrolarında tutmayı başarabilmesi gerek. Karma oylara bakıldığında, mührünü artırabilecek bir potansiyel var, ama adres olmak başarılamıyor.
***
Karma oylar sola kaydı
Karma oyların dağılımına bakıldığında, oyunu bu yönde kullananların yoğunluğunun sol görüşlü seçmenler olduğu izlenimi ediniyoruz.
Sonuçları analiz ettiğimizde sağ seçmenin daha çok mühre yöneldiğini ama sol seçmeninin karma yönünde bir iradesi vardı. Genel oyu yüzde 8.5 civarında olan TDP’li milletvekilleri en fazla karma oy alanlar arasında yer aldı. 3 milletvekili en fazla karma oy alan ilk 7 isim arasında bulunuyor. Bu da parti adaylarına bir sempati olduğu ama bunun mühre dönüştürülemediği görülüyor.
UBP’nin de seçmenini mühre çekme konusundaki başarısı en fazla milletvekili çıkartma yanında en az karma oy almalarıyla da ölçülebilir.
***
Tercihlerde ilginç tablo
Seçim sonuçlarını irdelediğimizde tercih oyların yaygın olduğu söylenebilir. Bu çerçevede sadece parti başkanlarının tercih oyları üzerinden bir değerlendirme yaparak partililerinden ne derecede onay aldıklarıyla ilgili izlenim edinebiliriz.
Mühürden alınan oyla tercihler kıyaslandığında parti başkanlarının tercih edilme oranı yüzde 50 civarında.
Oyunu sadece mühür vurup bırakanların ne kadar olduğunu ilk analizde kestirmek sağlıklı olamayacağı için parti başkanlarını en yakın adayla kıyaslamak daha iyi olur diye düşünüyorum.
Seçimi kendi partisi içinde üçüncü sırada bitiren UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün, birinci sırada bulunan Faiz Sucuoğlu’ndan 388 tercih az aldı. Ama kendini takip eden Hasan Taçoy’dan da 1191 fazla tercih oyu alması UBP’nin Lefkoşa’da tercihleri Sucuoğlu, Tatar ve Özgürgün’e yönlendirdiğini gösteriyor.
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman seçimi ardından bitiren Sıla Usar’dan 1447 fazla tercih oyu aldı. HP Genel Başkanı Kudret Özersay da takipçisi Tolga Atakan’dan 1814 fazla tercih oyu aldı.
Bu değerlendirmelere baktığımızda seçilenlerin sırasını değiştirmede rol oynayacak kadar fazla karma kullanılmadığı ve yine tercihin önemli rol oynamaya devam ettiğini görüyoruz.
