Türkiye’den gelen suyun yönetimi ve işletmesiyle ilgili her Ankara ile müzakere sonrası yenilenen metinde haklar daha da geriletildi.
Başbakan Ömer Kalyoncu’nun imzasını bekleyen metinde çok ciddi yenilikler var; ki bunların en tehlikelisi alım garantili özelleştirme. Bu madde bile tek başına antlaşmanın imzalanmamasını gerektiren bir pozisyondur. Aksa örneği önümüzde dururken ve alım garantili bir özelleştimenin zararlarını birebir yaşadıktan sonra aynı pozisyonda bulunmak hatanın ötesindedir.
Antlaşma metninde işletmeciyi tanımlayan cümleye baktığımızda yağmur suyunun bile özelleştirildiğini net olarak görebiliriz. Yeraltı ve yerüstü tüm su kaynaklarının özelleştirilmesini içeren cümle kurgulanırken buna yağmur drenaj hatlarının bile eklendiğini okuduğumuzda geriye birşey kalmadığı daha net nasıl ifade edilebilirdi ki.
Bir diğer yenilik ise, işletmeci isterse kendi elektriğini üretecek bir santral kurabilecek. Hatta bunun kuruluş maaliyetinin yüzde 50’sini de tüketiciye yansıtacak.
Suyla ilgili talep edilen noktalar, KKTC hükümeti tarafından kamulaştırılacak ve kullanım hakkı özelleştirmeyi alan şirkete verilecek. Bu yeni bir unsur olmamakla birlikte, böyle bir kamulaştırmanın olmayacağını dönem dönem iddia eden hükümet mensuplarına atfen aktardım. Ki yalanlarını sürdürmemeleri umuduyla...
Vergilerde de ilginç bir pozisyon var. İhaleyi kazanan şirketle imzalanacak antlaşmadan sonra ilgili şirket, KKTC’deki mevcut vergi sistemine bir ayrıcalıkla dahil olacak. Eğer yeni vergi gelir ya da vergi oranları yükselirse bu şirketi kapsamayacak, ancak vergi oranında indirim olursa kapsayacak.
Antlaşmayı bekleyen metnin bütününü analiz ettiğimizde bakanların söylediği gibi suyu KKTC yönetmeyecek. Su ücretini devlet belirler diye bir ibare olmadığı gibi, suyun fiyatının taraflar arasında imzalanacak bir protokolle belirleneceği yazıyor. Umarım bu yöndeki yalan da ileri götürülmez.
Suyla ilgili tartışmaların sessiz tarafı olan tarım üreticileri, bu antlaşmayla ilk mağdur olacaklardır. (özellikle kendi kuyusundan su çıkartıp enerji dışında ücret ödemeyenler) ve isyan ettiklerinde sesi duyulmayacak kadar yalnızlaşacaklardır.
Su konusuyla ilgili tartışmaları Türkiye’yi sevip sevmeme gibi dar bir kalıba sığdırmakta ısrar eden sığ düşünceli insanları soyutlayarak, herkesin internette gezinin su metnini incelemesi ve görüşlerini paylaşması için son zamanları yaşamaktayız. Metin internete düştükten sonra yapılan yorumlarda bu metni desteleyene rastlamadım. Bu antlaşmayı olumlu bulanların da neden böyle bir görüşte olduklarını toplumla paylaşmaları gerekir, ki geç kalınmış ama son anlarında olabileceğimiz bu tartışma zemini sağlıklı ilerlesin. Ben açıkcası bu metinden rahatsız olmayanların, yaratılan yeni koşulları neden desteklediğini öğrenmek istiyorum...