Yakın Doğu Üniversitesi Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Kıbrıs Türk Hemşireler ve Ebeler Birliği (KTHEB) Eğitim Birimi Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Dilek SARPKAYA GÜDER, 8 Mart 2021 tarihinde dünya kadınlar günü etkinlikleri kapsamında ‘PANDEMİDE KADIN OLMAK!’adlı online video konferans gerçekleştirildi. Kıbrıs Türk Hemşireler ve Ebeler Birliği’nin düzenlediği konferansın temel amacı, Covid-19 pandemisinin toplumsal cinsiyet eşitsizliği çerçevesinde kadına etkisi konusunda bilgi ve farkındalık kazandırmaktı.
Kuzey Kıbrıs’ta Covid-19 pandemisinde her yönüyle etkilenen yoğun ve uzun çalışmak zorunda kalan sağlık çalışanlarının içerisinde hemşirelik ve ebelik mesleği bulunmaktadır. KTHEB üyelerinin yaklaşık %90’ı kadınlardan oluşmaktadır. Pandemide hem çalışan hem de kadın sağlıkçı olan hemşire ve ebelerimiz; iş ve aile yaşamı arasındaki denge kurma, enfeksiyon olma riski karşısında ailedeki hasta, yaşlı ve çocukların bakımına ilişkin sorumluluklarını yerine getirememe, yoğun ve stresli çalışma, gerek aile içi gerek de iş yerlerinde şiddete maruz kalma, küçük çocuğu olanların çocuk bakımı konusunda destek alabilecek kişilerin yokluğu gibi birçok yönden etkilenmiştir.
Sarpkaya Güder, konferansında koronavirüs (Covid-19) pandemisinden kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri çerçevesinde eğitim, sağlık, çalışma ve ekonomik durum alanlarında en çok etkilendiklerini vurgulamıştır. Uluslararası raporlarda, pandemi döneminde kadının eğitim hakkına erişimi bakımından okulların kapatılması, uzaktan eğitime geçiş ve eğitimdeki eşitsikler kadınların yükünü artırmış, genç kadınların çalıştırılarak okullarının ikinci plana atılmasına neden olmuştur. Dünya çapında okul çağında olan çocukların en az 1/3 uzaktan eğitime erişim sağlayamadığı ve bu grupların içinde en büyük hasarı gören çoğunlukla kız çocuklarının olduğu belirtilmiştir. Pandemi döneminde kadınların çalışma ve ekonomik durumuna bakıldığında, ev içi görünmeyen ücretsiz emeğin pandemi öncesine göre 3 kat arttığı, çocuk ve yaşlı bakım hizmetleri için işlerini bırakmak zorunda kaldıkları, iş kayıpları yaşadıkları, yarı zamanlı, gecici, güvencesiz ve resmi olmayan işlerde çalışmak zorunda kaldıkları bildirilmiştir. Pandemide kadınları etkileyen bir diğer önemli konu; tüm dünya Covid-19 pandemisi ile mücadale ederek geçirirken, kadına yönelik şiddet ‘gizli pandemisi’ varlığını sürdürmeye devam etmesi sorunudur. Birleşmiş Milletler Nufus Fonu (UNFPA), koronavirüs salgını süresince “kadınlar ve kız çocuklarının; hane içinde gerilimin artması nedeniyle eş/partner şiddeti ve aile içi diğer şiddet türlerine daha fazla maruz kalabildiklerini; cinsel sömürü ve istismar da dâhil olmak üzere, toplumsal cinsiyete dayalı diğer şiddet türleriyle karşılaşma risklerinin de arttığını” ifade etmiştir. Kuzey Kıbrıs’ta da yapılan açıklamalarda, 2020 yılında polisin kadına karşı şiddet birimine yapılan başvuruların arttığı belirtilmiştir. Yine uluslararası raporlarda, pandemi döneminde kadınların rutin sağlık kontrollerini ertelemesi, özellikle ülkemizde yüksek görülen meme kanseri ve rahim ağzı kanserine karşı yapılan taramalara gidilmemesi yine çok önemli bir sorun olarak ele alınmaktadır. Ayrıca doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetleri, gebeklikten korunma yöntemlerine ilişkin hizmetlere erişimin de kadınlar zorluklar yaşamaktadır.
