Ülkedeki işletmelerin hemen hemen tümünün temel girdisi olan elektrik ve akaryakıtın fiyatı arttı. Elektrik ve akaryakıt fiyatlarındaki artış vatandaşlarda “işletmeler, bu mağduriyetlerini gidermek için, sattıkları ya da ürettikleri ürünlerin fiyatını artırır mı?” endişesi yarattı.
KIBRIS Gazetesi’ne konuşan ekonomistler, vatandaşların bu endişesini değerlendirdi. Ekonomistlere göre, işletmelerin temel girdisi olan elektrik ve akaryakıta yapılan zammın ardından yiyecekten, giyeceğe, temizlik ürünlerine kadar zam gelmesi kaçınılmaz.
Ekonomist Göksel Saydam, vatandaşın elektrik ve akaryakıt zammından en az şekilde etkilenmesini sağlamak için Bakanlar Kurulu’nun bir süre önce karar aldığı dövize karşı önlem paketini bir an önce yürürlüğe koyması gerektiğini söyledi.
Ekonomist Erdal Güryay ise hükümetin bu konuda elinden gelen pek bir şey olmadığını ancak yüzde 60 civarında vergi alınan akaryakıtı bazı sektörlere vergisiz olarak vererek bir nebze olsun piyasayı hareketlendirebileceğini ifade etti.
Saydam: İki olumsuzluk bir araya geldi
Ekonomist Göksel Saydam, akaryakıta ve elektriğe yapılan zammın ülkedeki tüm ürünlere pahalılık olarak yansımasının kaçınılmaz olduğunu söyledi.
Ülkede elektriğin de akaryakıtla, yani mazotla çalıştığını ifade eden Saydam, akaryakıt fiyatlarının artmasının iki nedeni olduğunu söyledi.
Saydam, KKTC’nin akaryakıtı Türkiye’den aldığını ve Türkiye’nin de diğer ülkelerinden dolar karşılığı aldığını belirtti ve bir yandan varil fiyatı diğer yandan da TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle akaryakıt fiyatının arttığını kaydetti.
Göksel Saydam, akaryakıt fiyatlarının artışında iki olumsuzluğun bir araya geldiğini ifade etti ve “geçmişte TL değer kaybettiğinde petrolün varil fiyatı artmadı, petrolün varil fiyatı artsa TL değer kaybetmez, denge olurdu. Ancak bu kez iki olumsuzluk aynı anda oldu” dedi.
“Gıdadan, giysiye her şeye yansıyacak”
Saydam, akaryakıt fiyatlarındaki artışın gıdadan giysiye her şeye pahalılık olarak yansıyacağını söyledi ve hükümetin acilen, bir süre önce gündeme getirdiği 10 maddelik önlem paketini uygulamaya geçmesi gerektiğini söyledi.
Söz edilen bu 10 maddeden bir tanesinin bile Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmediğini belirten Saydam, yürürlüğe girseler bile halka yansımasının en az bir ya da bir buçuk ay süre alacağını ifade etti.
“Yasa gücünde kararname ile yapılabilir”
Söz edilen bu 10 maddenin yürürlüğe girebilmesi için hükümetin yasa gücünde kararname çıkarmasının bile yeterli olacağını kaydeden Saydam, geçmişte bu tarz işlerin hep yasa gücünde kararnamelerle yapıldığını hatırlattı.
Saydam, söz konusu bu yasa gücündeki kararnamenin diğer yasalardan çok daha önemli olduğunu söyledi ve “halkın alım gücü sıfırlandı. En acil sorun budur ve bir an önce hükümet yetkilileri bu maddeleri uygulamaya koymalıdır” dedi.
“Kriz masası oluşturulmalı”
Hükümetin acil bir kriz masası oluşturulması gerektiğini ifade eden Saydam, ayrıca burada ele alınması gerekenin sadece bu 10 madde değil daha birçok konu olduğunu söyledi.
Saydam, temel tüketim maddelerine uygulanan KDV’nin kaldırılası, Faiz Yasası’nın ele alınması ve okul harçları için yapılan ödemelerde kur sabitlemesine gidilmesi gerektiğini belirtti.
“Piyasada sıcak para akışı sağlanmalı”
Göksel Saydam, piyasanın canlanması için hükümetin piyasada sıcak para akışını sağlaması gerektiğini ifade etti ve bunun içinde Türkiye ile olan protokole uyulması gerektiğini söyledi.
Hükümete düşen görevin projeler hazırlamak olduğunu kaydeden Saydam, böylece yeni işyerleri açılıp, istihdamların sağlanacağını ve piyasaya sıcak para akacağını belirtti.
“Toplu taşımacılık canlandırılmalı”
Saydam, Türkiye’nin ülkede toplu taşımacılığın canlandırılmasına katkı koyacağını açıklamasına rağmen bizim bu konuda proje hazırlamadığımızı söyledi.
Şu anda ülkede düzgün çalışan bir toplu taşımacılık sistemi olmadığına değinen Göksel Saydam, ilçeler arasında saat 17.00’den sonra ulaşımın bile olmadığını ifade etti.
Saydam, ülkeye gelen bir öğrencinin gece başka bir ilçeye gidip, sonra kaldığı yere toplu taşımacılıkla gidemeyeceğini belirtti.
Güryay: Pahalılık artacak
Ekonomist Erdal Güryay, akaryakıt ve elektriğin ülkedeki işletmelerin en önemli girdilerinden olduğunu söyledi ve bu girdilerin artmasıyla işletmelerinde ekonomik dengeyi sağlamak için kendi ürünlerinin fiyatını artırmak zorunda kalacağını anlattı.
Güryay bu konuda piyasayı bir nebze rahatlatmak için alınabilecek bazı önlemler olduğunu ancak bu önlemlerin de kamu maliyesini zora sokacağını ifade etti.
“Akaryakıtta vergi indirimine gidilebilir”
Akaryakıtın ucuzlaması için devletin bu konuda vergi indirimine gidebileceğini söyleyen Güryay, akaryakıt fiyatlarından devletin yüzde 50 ile 60 arasında vergi aldığını anlattı.
Ancak burada vergi indirimine gidilmesinin devletin gelirinden vazgeçmesi anlamına geldiğini kaydeden Erdal Güryay, “devletin kendi gelirinden vazgeçmesi de ne kadar doğru olur emin değilim” dedi.
Güryay, sadece belli tarım ve belli iş sektörlerinde akaryakıtta vergi indirimine gidilebileceğini ifade etti, ancak bununda yeterli olmayacağını söyledi.
“Yanlış şekilde sübvansiye ediliyor”
Güryay, devletin elektrik konusunda verdiği sübvansiyeyi de yanlış şekilde verdiğini söyledi ve bizdeki sistemin çapraz sistem olup, işletmelerin elektrik giderlerinin vatandaştan alınan elektrik ücretleriyle sübvanse edildiğini anlattı.
Erdal Güryay ancak yapılması gerekenin devletin kendi maliye gücü ile sübvanse etmesi olduğunu anlattı.
KIBRIS
Güncelleme Tarihi: 06 Mayıs 2018, 12:23
